Dozymetr GQ GMC-500 re 2.25

Jakiś czas temu na Dozymetrii opublikowany został test GQ GMC-600, teraz przyszła pora na recenzje tańszej wersji GMC-500.

W chwili obecnej opisywana wersja kosztuje zaledwie 105$ u oficjalnego producenta, należy jednak liczyć się z kosztami wysyłki i odprawy celnej.

Standardowy zestaw producenta zawiera

Dozymetr
Smyczkę
Akumulator 18650 3,7v
Kabel mini usb
Kartę z wyszczególnionymi poziomami promieniowania

Zestaw dość standardowy, patrząc na cenę urządzenia, ciężko wymagać więcej. Etui dołączane do EMF-390 pasuje również na ten dozymetr, ale nie ma możliwości zakupu go osobno.

Obudowa to w pełni tworzywo sztuczne, co prawda spasowanie jest przyzwoicie i skręcone na cztery śrubki, ale niestety nie dość, że lakierowana powierzchnia łatwo zbiera rysy, to całość skrzypi przy mocnym nacisku, tragedii nie ma, ale zdecydowanie nie można całości określić jako solidne wykonanie. Urządzenie oczywiście nie posiada żadnych uszczelnień, kurz, pył, woda czy wilgoć może dostać się do wnętrza bez żadnego problemu, polecam w razie potrzeby korzystać z woreczka strunowego. Cztery przyciski do kontroli urządzenia działają ze sporym oporem, dla niektórych również może być to uciążliwe.

Zastosowano tutaj duży monochromatyczny wyświetlacz LCD o rozdzielczości 128×64, pozwala on zmieścić sporo informacji, również jest dość energooszczędny, posiada idealną widoczność w pełnym słońcu, a podczas mroku pozwala na jego podświetlenie, które może być regulowane w 20 stopniowym natężeniu, nie zabrakło także możliwości ustawienia czasu aktywności podświetlania, moim zdaniem to zdecydowany atut GMC-500. Dozymetr został również wyposażony w żyroskop, który obraca wyświetlany obraz względem ułożenia jednostki, niestety funkcja ta, mimo, że przydatna, bywa też czasem irytująca, na szczęście można ją w razie potrzeby wyłączyć.

Za zasilanie odpowiada dołączony do zestawu akumulator typu 186500 3,7V, czas pracy po pełnym jego naładowaniu wynosi 50h, jest to niezły czas, tym bardziej, że GMC-500 możemy także ładować przez powerbank, korzystając z kabla mini usb, niestety sam czas ładowania jest potwornie długi, wynosi około 5h. Dostęp do akumulatora jest prosty, zdemontowanie klapki nie wymaga korzystania z żadnych dodatkowych narzędzi. Dozymetr również może działać bez baterii i wykorzystywany być do kontroli poziomu promieniowania bez przerw.

Elementem pomiarowym jest chiński szklany licznik GM typu M4011, który posiada na sobie czarną powłokę, której wersja GMC-300 i 320 nie posiadała, przez co była podatna na promienie słoneczne i inne źródła światła, co w rzeczywistości generowało drastyczny wzrost wskazań. Wykonałem test korzystając z silnej reporterskiej lampy błyskowej, latarki UV, wynik tego eksperymentu okazał się świetny, GMC-500 nie reaguje kompletnie nawet na mocne światło. Z tyłu urządzenia na górnej i dolnej powierzchni znajdują się duże otworki, znacznie większe niż te w poprzednich wersjach, dzięki nim rozpady beta mają łatwiejszy dostęp do detektora, w dalszej części testu sprawdzimy czy takie rozwiązanie przyniosło wzrost czułości względem innych konstrukcji wykorzystujących M4011, spoglądając w dolne otworki możemy zaobserwować element pomiarowy, spoglądając jednak w górne otworki łatwo zauważyć zaciski (takie jak stosuje się do bezpieczników), jednak nic nie zostało w nich zamontowane, sprawa wyjaśni się jednak przy teście wersji GMC-500+. Wracając do użytej lampy M4011, jest to dokładnie ten sam model jaki często stosowany jest w chińskich dozymetrach typu BR-6, BR-9 czy KB6011, czyli mniej czuły na cząstki beta niż klasyczny sprawdzony SBM-20, według producenta zakres mierzonych energii zaczyna się od 0.1 MeV, a kończąc na 3.0 MeV. Jako, że zabrakło tutaj filtra, urządzenie służy do oceny promieniowania gamma i beta, nie ma możliwości ustalenia przestrzennej mocy dawki gamma, czyli dość modne ostatnio rozwiązanie, niestety nie należy traktować tego jako atut.

Zakres pomiarowy podany przez producenta zaczyna się od 0.01 uSv/h kończąc na 4250 uSv/h, a przy jednostkach surowych od 1 CPM, aż po 655350 CPM, jest to bardzo szeroki zakres, znacznie wyższy niż w starszych wersjach, gdzie zakres ten kończył się na 328 uSv/h i 65535 CPM, postanowiłem jednak sprawdzić jak dozymetr radzi sobie ze źródłem o mocy powyżej 1000 uSv/h i niestety tutaj zaczynają się schody, źródło promieniowania powyżej 500 uSv/h potrafi wręcz dławić i zatrzymywać zliczanie rozpadów przez detektor, postanowiłem jednak drążyć temat, jako, że GMC-500 pozwala konfigurować praktycznie wszystko, postanowiłem zwiększyć ręcznie napięcie licznika GM z 46% (460V) na 50% (500V), problem ustał, dozymetr zaczął bez problemu dokonywać pomiaru do 1 R/h, postanowiłem więc skontaktować się bezpośrednio z GQ Electronics, wychodzi na to, że napięcie na liczniku powinno automatycznie rosnąć, gdy zwiększa się jego obciążenie, ale jak widać nadal nie działa tak jak powinno, nowsze wersje 600 i 600 plus nie posiadają tego mankamentu. Drążąc dalej temat, dowiedziałem się, że istnieję dwie wersje GMC-500 V2, jeśli napięcie wyrażane jest w samych procentach, jest to znak, że wersja ta nie posiada automatycznego dostosowywania napięcia, jeśli jednak obok wartości procentowej podana jest również w woltach, funkcja ta jest dostępna.

Dynamika pomiaru zależna jest od wybranego przez nas czasu uśredniania, do wyboru mamy wartości w sekundach: 5, 10, 15, 20, 30 i 60, istnieje również opcja dynamic, którą zdecydowanie polecam, wówczas przy wysokim skoku poziomu promieniowania zapomina szybko wcześniejsze zebrane dane by szybko wskazać obecny poziom skażenia. Na wyświetlaczu także wskazany jest możliwy statystyczny błąd pomiarowy w procentach.

Nie zabrakło także funkcji dawkomierza, GMC-500 zbiera więc dane o przyjętej przez nas dawce promieniowania, posiada także szereg opcji konfiguracyjnych, tworząc w ten sposób najbardziej konfigurowalny dozymetr na rynku, analogicznie z serią GMC-600.

Wszystkie funkcje opisałem w podpunktach, nie każda opcja może być od razu jasna dla wszystkich, więc przy okazji może posłużyć jako pomoc w konfiguracji urządzenia.

User Option

Speaker – włącz lub wyłącz akustyczną sygnalizację przyjętych rozpadów
Alarm – pozwala włączyć lub wyłączyć funkcję alarmu jak i ustawić jej próg
Alarm Volume – ustawienia głośności alarmu od 1 do 10
Medium Threshold – ustawienia progu w uSv/h po którym w lewym dolnym rogu wyświetlony zostanie komunikat „MEDIUM”
High Threshold – ustawienia progu w uSv/h po którym w lewym dolnym rogu wyświetlony zostanie komunikat „HIGH”
LED Indicator – włącz lub wyłącz wizualną sygnalizację przyjętych kwantów (dioda miga przy każdej przyjętej radioaktywnej cząstce i zmienia kolor na czerwony przy przekroczeniu progu ustalonego w „High Threshold”).
Set Dose Alarm – Ustal próg alarmu dla przekroczenia przyjętej dawki
Fast Estimate Time – pozwala ustalić czas uśredniania wyniku, im wyższy tym niższa dynamika, ale większa precyzja wskazań, kosztem dłuższego trzymania dozymetru nad źródłem promieniowania, istnieje także optymalna opcja „dynamic”, która sama reguluje ten czas, przy wyższym poziomie promieniowania wskazania są dynamiczniejsze.
Accuracy Dispaly – włącz lub wyłącz wyświetlanie statystycznego błędu pomiaru
Power Saving – włącz lub wyłącz oszczędzanie energii
Motion Detect – włącz lub wyłącz wykrywanie ruchu dozymetru, wówczas gdy weźmiemy go do ręki, wyświetlacz samemu się zapali bez konieczności wciskania przycisków.
Reset Total Count – kasuje obecny wynik zebranych wszystkich rozpadów.

Display Option

Backlight Timer – czas podświetlania wyświetlacza od sekundy do 240 sekund, możliwe jest także bustawienie podświetlania bez limitu czasowego lub jego całkowite wyłączenie.
blacklight Level – poziom (moc) podświetlania od 0 do 20 (osobiście używam 7).
Contrast – poziom kontrastu od 0 do 40 (osobiście używam 11).
Large Font Mode – ustawienia jednostki wyświetlanej w trybie large font, do wyboru μSv/h, mR/h i CPM
Graph Type – wybór rodzaju histogramu
Graphic Zoom – do wyboru sposób wyświetlania histogramu graficznego z przybliżeniem lub automatyczna regulacja
Status Display – Włączenie, bądź wyłączenie funkcji wyświetlania informacji o poziomie promieniowania, NORMAL, MEDIUM, HIGH.
Swivel Dispaly – Tryb wyświetlanego obrazu, do wyboru poziomy, pionowy, obrócony i automatyczny przy obracaniu dozymetru.
Reverse Dispaly – odrócenie kolorów wyświetlacza.

Save Data

Save Mode – interwał zapisu danych do pamięci urządzenia, do wyboru mamy opcje: Co sekundę, co minutę, co godzinę (plus te same interwały, ale względem progu), istnieje także możliwość wyłączenia zapisu danych.
Note/Location – zapisywanie notatek do lokacji, niestety sam proces pisania jest bardzo pracochłonny.
History Data – wyświetlanie historii zapisu, do wyboru ostatni zapis, minuty, godziny, dnia.
Thershold – Próg zapisu dla μSv/h, mR/h i CPM, wykorzystywany gdy wybierzemy odpowiednią opcję w Save Mode, wówczas powyżej tego progu będą zapisywane dane pomiarowe według wybranego interwału.
Erase Saved – Data – Skasuj wszystkie zapisane dane.
Screenshots – przegląd zapisanych zrzutów ekranu (maksymalnie można wykonać 4, skrót do zrzutów ekranu to wciśnięcie jednocześnie przycisk S2 i S3).

Timed Count

Set Schedule – Ustaw harmonogram
1 Minute Count – Minutowy pomiar
10 Minutes Count – Dziesięciominutowy pomiar
100 Minutes Count – Stuminutowy czas pomiaru
12 Hours Count – Dwunastogodzinny czas pomiarowy
24 Hours Count – Dwudziestoczterogodzinny pomiar
Other Duration – Ustal swój własny czas pomiaru

WiFi

WiFi On/Off – Włącz lub wyłącz wifi
SSID – Wpisz nazwę swojej sieci wifi
Password – Hasło dostępu do sieci wifi
WiFi Signal – Siła sygnału sieci wifi
IP Address – adres ip sieci wifi
Mac Address – Adres mac modemu wifi w dozymetrze
Reset WiFi Module – Reset ustawień wifi

Server

Website – adres strony na którą mają być wysyłane dane po miarowe poprzez sieć wifi
URL – Standardowo ustawiony jest domyślny adres do odbierania danych pomiarowych, można go zmienić na swój indywidualny
User ID – Indywidualny numer użytkownika, otrzymujemy go po rejestracji konta na gmcmap.com
Counter ID – Każde dane wysyłane na serwer posiada swój indywidualny identyfikator licznika Geigera.
Period – Standardowo 2 minuty, jest to określony zapętlony czas wysyłania danych na serwer, mamy możliwość ustawienia go według naszych preferencji w rozdzielczości co minutę
Test Connection – Testuje poprawność ustawień wifi

Init Setup

Date/Time – Ustawienia daty i godziny
Calibrate – Dane kalibracyjne użytego licznika GM, można dokonać zmian po zamontowaniu innego licznika.
Tube Setting – podzielone zostało na kilka opcji

Tube Voltage – napięcie licznika GM w %, gdzie 1 procent równy jest 10V, standardowo w moim egzemplarzu ustalono na 46%, co daje 460V

High Voltage Display – wyświetlanie napięcia licznika GM w trybie tekstowym

Enable Dead Time – włącz lub wyłącz ustawienia czasu martwego dla licznika GM

Tube Dead Time – ustawienie czasu martwego licznika GM w mikrosekundach

Factory Reset – Przywrócenie fabrycznych ustawień dozymetru

Others

Battery – Wyświetla poziom naładowania baterii w procentach i woltach
Gyroscope – wizualizacja tekstowa pracy żyroskopu
Comport Baud Rate – Ustawienia transmisji danych przez kabel USB
Third Party Output – Włącz lub wyłącz łączność zewnętrzną przez wejście słuchawkowe 3,5mm.

Dozymetr również posiada kilka trybów pracy, część z nich niezależnie od siebie, między trybami możemy przeskakiwać korzystać z menu wywołanego przyciskiem S1

Large Font – wyświetlanie poziomu promieniowania w jednostkach μSv/h mR/h lub CPM
Dosimeter -Szczegółowe dane przyjętej dawki wraz z czasem.
Text – zbiorowe dane poziomu promieniowania w wybranych jednostkach, wraz z licznikiem przyjętych wszystkich radioaktywnych cząstek od momentu uruchomienia dozymetru.
Graph – Histogram z sekundowym interwałem, wyświetla także wynik w surowych jednostkach CPM (klików na sekundę).
Food/Sample – Przydatna funkcja do pomiaru żywności

GQ GMC-500 posiada oczywiście sygnalizację akustyczną i wizualną zarejestrowanych cząstek radioaktywnych, obie te funkcje możemy także wyłączyć, ustawiając próg alarmowy, po jego przekroczeniu również zmienia kolor błysków diody z zielonego na czerwony, a sam dźwięk zliczania brzmi analogowo i donośnie, przypominając stare liczniki Geigera, co osobiście uznaje to za jego atut.

Dozymetr posiada możliwość zapisu danych pomiarowe, w tym wypadku otrzymujemy 1mb, który okazuje się całkiem wystarczający do zebrania sporej ilości danych, nie brakuje tutaj na szczęście opcji zmiany interwału zapisu, czego brakowało choćby w wersji GMC-300E V4 PLUS.

Urządzenie pozwala nam w łatwy sposób na komunikację z komputerem przez dołączony do zestawu kabel mini USB i darmową aplikację GQ GMC Data Viewer, mamy również możliwość zakupu wersji PRO. Po połączeniu naszego dozymetru mamy możliwość wysyłania danych pomiarowych bezpośrednio na mapę GMC map, poza tym aplikacja pozwala nam na zmianę interwału zapisu (gdy urządzenie jest podpięte pod komputer, może służyć jako monitor promieniowania bez użycia akumulatora 18650). Szkoda, jednak, że zabrakło dedykowanej aplikacji na nasze smartfony i łączności bluetooth.

Pora na najważniejsze, sprawdźmy jak GQ GMC-500 radzi sobie podczas pomiarów testowych źródeł promieniowania jonizującego wraz z innymi licznikami GM, do testu wybrałem chińskie konstrukcje wyposażone w ten sam licznik GM M4011, jak i te oparte na popularnych metalowych SBM-20. Tutaj warto wspomnieć, że GMC-500 posiada największe otwory dla cząstek beta promieniotwórczych w obudowie, stąd też zysk wskazań powinien być widoczny w przypadku KB6011, GMC-300E, czy BR-9C.

Naciśnij obrazek by obejrzeć go w pełnej rozdzielczości

Jak widzimy GMC-500 wygrywa z innymi konstrukcjami wykorzystującymi szklany licznik GM M4011, jednak przegrywa ze sprawdzonymi SBM-20, mimo wszystko strata jednak odnosi się wyłącznie dla czułości na cząstki beta, dozymetr nadal pozostaje odpowiednio czuły nawet do lekko aktywnych źródeł promieniowania, takich jak szkło uranowe, czy granit w parku, jeśli jednak zależy Ci na wyższej czułości, sięgnij po urządzenie korzystające z SBM-20.

Podsumowując, podobnie jak w przypadku GMC-600, jest to najbardziej konfigurowalny dozymetr jaki posiadam w kolekcji i pod tym względem nie ma sobie równych (poza produktami GQ Electronics), w niskiej cenie otrzymujemy w sumie kompletny produkt, który posiada odpowiednio czuły licznik GM, duży monochromatyczny wyświetlacz, mnogość funkcji, a w tym dawkomierz, zabrakło jednie lepszego wykonania, filtra gamma, dłużej pracy na jednym ładowaniu, czy aplikacji i łączności przez bluetooth, ale chyba w tej sytuacji grzech wymagać więcej, bo i tak otrzymujemy znacznie więcej, niż wskazuje na to cena. Szczególnie polecam, warto go kupić.