Radioaktywny Zegarek Westclox Magic Touch Radium Dial

Po przeczytaniu książki „Radium Girls” autorstwa Kate Moore postanowiłem zdobyć jeden z zegarków malowanych w tych czasach, trafiła mi się okazja i postanowiłem z niej skorzystać, powalczyć i wylicytować budzik Westclox Big Ben, niestety okazał się być jego nowszą wersją, gdzie wykorzystano już fosfor, jednak kolejny zakup wersji „Magic Touch” okazał się trafny.

Historia radowych dziewczyn zapadła mi w pamięci, Ameryka, były to lata 20 ubiegłego wieku nieświadome dziewczyny, często w wieku nawet 14 lat zatrudniane były przez Radium Dial do malowania tarcz zegarków farbą radową, którą również same wyrabiały z dostarczanego proszku nazywanego „materiałem”

Mniejsze zegarki wymagały na tyle precyzyjnego nakładania na cyferkach farby, że wymuszało to „ostrzenie” pędzelków (były wykonane z włosia wielbłądziego) w ustach, czasem nawet w częstotliwości każdej cyfry! Łatwo wyobrazić sobie jak dużo materiału radioaktywnego dostawało się do organizmów młodych kobiet, ostatecznie kończyło się to utratą zębów, wrzodami wewnątrz jamy ustnej w miejscach usuniętych zębów, rozpadającą radową szczęką, którą promieniowanie dziurawiło jak sito, rad odkładał się w kościach i bez chwili wytchnienia je bombardował, wszystkich zainteresowanych tematem zachęcam do lektury wyżej wspomnianej książki.

Przejdźmy jednak do samego zegarka, na kropkach i wskazówkach znajduje się nałożona farba radowa (Ra-226), emituje ona promieniowanie gamma, sieje również rozpadami beta, które są w stanie przeniknąć szybkę zegarka, a do tego wszystkiego dość pokaźne emituje radon (Rn-222).

Jak widać, częściowo farba ta zaczęła się kruszyć, dlatego polecam ostrożność przy tego typu zegarkach, radioaktywny pył może wydostać się z wnętrza zegarka

Dokonałem pomiarów, wpisując najwyżej zarejestrowane wartości, korzystając z kilku aparatur pomiarowych

Beta & Gamma

Terra MKS-05 BT 9.54 μSv/h | RD 1008 952cm2/min | RadiaScan 701A 21.1 μSv/h | SCMD-1 18.65 μSv/h | RadiaScan 701A 20.36 μSv/h

Gamma

DoseRae 2 1,16 μSv/h | PM 1621 1,11 μSv/h | Automess 6150AD6 1.16 μSv/h | RD 1008 1.04 μSv/h | Exploranium GR-110G 460 CPS

Jak widać po zdjęciach, udało mi się nabyć sztukę zachowaną w niezłym stanie wizualnym, niestety farbą z czasem częściowo zaczęła się kruszyć, jednak nadal nie wydostając się z obudowy zegarka.

Radioaktywna Izotopowa czujka dymu HIS-07 AM-241

Dość popularna i względnie tania czujka dymu HIS-07 jest całkiem popularnym źródłem do testowania dozymetrów. Postaram się przybliżyć wam jej aktywność gdy znajduje się w opakowaniu i poza nim.

Producent określa aktywność izotopu Am-241 na 29.6KBq (0.8 μCi), czyli wskazania powinny być widoczne już podczas pomiarów w aluminiowej obudowie, ale tylko przy urządzeniach potrafiących wykryć skażenia beta lub beta i alfa, dla gammy wzrost wskazań będzie bardziej widoczny tylko przy scyntylatorach umożliwiających wykrycie kwantów gamma o niskiej energii.

Pomiary promieniowania w obudowie

Soeks Quantum (Gamma i Beta) – 0.76 μSv/h

RadiaScan 701A (Gamma i Beta) – 0.64 μSv/h

SCMD-1 (Gamma) – 0.28 μSv/h

SCMD-1 (Gamma i Beta) – 0.74μSv/h

DP-5A (Gamma) – 0.30 μSv/h

DP-5A (Gamma i Beta) – 0.60 μSv/h

Automess 6150 AD 6/H (Gamma) – 0.56 μSv/h

Soeks 112 (Gamma i Beta) – 0.72 μSv/h

Sonda Scyntylacyjna Gamma USG-2 – 248 CPS

Pomiary samego izotopu bez obudowy

DP-5A (Gamma i Beta) – 2.6 μSv/h

RadiaScan 701A (Gamma, Beta i Alfa) – 147 μSv/h

SCMD-1 (Gamma, Beta i Alfa) – 42 μSv/h

Soeks Quantum (Gamma i Beta) – 3.27 μSv/h

Soeks 112 (Gamma i Beta) – 3.38 μSv/h

Sonda Scyntylacyjna Gamma USG-2 – 519 CPS

Należy pamiętać, że jest to źródło promieniowania ekstremalnie punktowe, dlatego większe powierzchnie pomiarowe będą wskazywać niższe wyniki od mniejszych, dla przykładu np w Soeksie Quantum  zastosowano dwie tuby, gdzie samo źródło po wyjęciu z obudowy trafia już praktycznie tylko w jedną tubę.

Podsumowując, jest to idealne źródło kontrolne do tub Geigera z mikowym okienkiem i scyntylatorów gamma (tych wykrywających niskie energie) i alfa, takich jak sonda SSA-1P

Ceramika z polewą uranową (Uranowa Ceramika)

Ceramikę z polewą uranową produkowano w ubiegłym wieku do 1940 roku, dlatego wyroby tego typu obecnie są trudno dostępne, ze względu na status antyków.

Sole uranu wykorzystywano do barwienia wyrobów ceramicznych, kolory w jakich występują to czerwony, pomarańczowy, zielony i żółty.

Ceramikę uranową ciężko jest kupić poprzez aukcje internetowe, w dużej części jest to loteria, chyba, że mamy już jakieś doświadczenie w tej kwestii. Mój pierwszy zakup okazał się fiaskiem, dziś już bym takiej patery nie nabył, ale dwa lata temu nie potrafiłem trafnie określić na podstawie zdjęć, a po porażce zacząłem oglądać masę zdjęć i filmików ukazujących takie wyroby. Następny zakup był już trafny, butelka faktycznie w sporej części posiada polewę uranową.

Przyznam, że wygląd takich antycznych wyrobów potrafi zrobić wrażenie, wygląda dziwnie, efekt jest jeszcze ciekawszy gdy przykładamy do niego licznik Geigera, w większości jednak jest to aktywność rozpadów beta, dlatego sprzęt dozymetryczny przystosowany tylko do określania mocy równoważnika kwantów gamma może wykazywać tylko delikatny wzrost, a w niektórych przypadkach nawet nie wykraczać poza tło naturalne.

Obecnie czekam na trzy wyroby barwione solami uranu, mam nadzieję, że okażą się również trafnym zakupem, w tym miejscu pragnę rozpocząć serię wpisów z ceramiką uranową, tworząc tym samym nową kategorię

Quantum Pendant – biały ceramiczny (Medalion Energii Skalarnej)

Dziś opiszę wam kolejny medalion energii skalarnej jaki znalazł się w mojej kolekcji.

Wersja biała została wykonana z ceramiki, widać również pokrycie szkliwem, całość moim zdaniem prezentuje się interesująco, przód ukazuje tak zwany „sunflower”, natomiast z tyłu znalazły się dwa małe kamyki germanowe i jeden lawowy czerwowy kamień.

Skupmy się teraz na aktywności, przy pomiarze gamma medalion ledwo jest wykrywalny przez sprzęt dozymetryczny, natomiast czulsze sprzęty zaczynają od razu intensywniej „klikać”.

Aktywność medalionu jednak jest dość znikoma, niższa od wersji germanowej i kryształowej, które niedawno opisywałem.

Standardowo wykonałem kilka pomiarów

Polaron Pripyat – pomiar promieniowania gamma

• 0,16 µSv/h

Polaron Pripyat – Pomiar aktywności promieniownia beta (wraz z aktywnością gamma)

• 0,71 µSv/h

MiniTrace B – pomiar aktywności alfa wraz z gamma i beta.

• 1,40 µSv/h

Monitor Skażeń Radiaoktywnych EKO-C (Alfa, beta i Gamma)

• 1,03 µSv/h
• 15 CPS

Licznik Geigera SBT-10A Atmega88 (Alfa, beta i Gamma)

• 0,67 µSv/h
• 11 CPS

Izotopowa czujka dymu

Izotopowe czujki dymu zostały zastąpione optycznymi, bądź półprzewodnikowymi mimo faktu, iż izotopowe były szybsze i bardziej niezawodne od nowoczesnych konstrukcji. Moim zdaniem nie jest to do końca uzasadnione posunięcie, gdyż umieszczone na suficie, zamknięte w obudowie nie stwarzały żadnego zagrożenia, a tym bardziej ze względów na większość emitowanemu promieniowaniu alfa, które potrafi skutecznie zatrzymać już kartka papieru, na otwartej przestrzeni również mają bardzo znikomy zasięg.

Na jakiej zasadzie działa czujka dymu z mojej kolekcji? Posiada dwie komory jonizacyjne, jedną szczelnie zamkniętą, drugą częściowo otwartą tak by bez problemu mógł dostać się tam dym,  a w ten sposób zmieniając pochłanianie promieniowania. Zamknięta komora stanowi wzorzec do otwartej,  jeśli w niej zaszły zmiany, uruchamia się alarm.  Zawarty w opisywanej czujce izotop ameryku-241, określono jako 0,9µCi, czyli jest bardzo mała ilość pierwiastka promieniotwórczego (istnieją również czujki z plutonem Pu-239).

Czujka standardowo została poddana testowi kilkoma dozymetrami, proszę zwrócić uwagę na wyniki przy pomiarze emisji alfa.

Soeks 01M II – Gamma & Beta 3 µSv/h

Greentest ECO 5 – Gamma & Beta 3,2 µSv/h

Polaron Pripyat – Gamma & Beta 2,8 µSv/h

Monitor Skażeń EKO-C v4 Pancake – Gamma, Beta i Alfa 4,8 µSv/h

Gamma Scout Online (Mała powierzchnia pomiarowa licznika Geigera LND 712) 11 µSv/h

MiniTrace β MB-S5 (Okienko bardzo blisko powierzchni czynnej) 278 µSv/h

Jak widać aktywność AM-241 to w większości emisja czątek alfa – MiniTrace β MB-S5 dzięki swojej budowie jest szczególnie czuły na promieniowanie alfa.

 

Szkło Uranowe – spodek

Dziś opiszę spodek ze szkła uranowego, który posiadam w kolekcji, jednak najpierw wyjaśnię czym naprawdę są wyroby ze szkła uranowego.

Obecnie większość wyrobów ze szkła uranowego posiada około 2-3% związków uranu, starsze wyroby, gdy jeszcze nie stosowano zubożonego uranu, posiadały znacznie większą aktywność promieniotwórczą, gdyż zawartość ta wynosiła nawet 25% – obecnie są to wyroby unikatowe i ciężko dostępne.

Związki uranu były stosowane do barwienia szkła, najefektowniej szkło uranowe wygląda w świetle UV, co możecie sami zaobserwować oglądając zdjęcia poniżej tekstu.

Pierwszy spodek, który postanowiłem opisać posiada oczywiście zubożony uran, jego aktywność jest niska, zmierzyłem go kilkoma dozymetrami, notując najwyżej zarejestrowany poziom promieniowania:

Polaron Pripyat

Gamma – 0,14 µSv/h

Beta – 1,41 µSv/h

Monitor skażen radioaktywnych ECO-C v4 Pancake

Gamma – 0,26 µSv/h

Gamma, beta i Alfa – 1,58 µSv/h

Genitron MiniTrace β MB-S5

Gamma, beta i alfa (okienko blisko osłony) – 1,75 µSv/h

Polon-Alfa PM 1401

7 imp/s

Zapraszam do obejrzenia zdjęć.

 

Quantum pendant Crystal – Kryształowy medalion energii Skalarnej

Jakiś czas temu opisałem germanowy medalion energii Skalarnej, teraz skupie się co prawda na wersji kryształowej, należy jednak podkreślić, że nie jest to ten z aliexpress. W tekście zamieszczę również porównanie obu medalionów pod względem ich radioaktywności.

Wersja kryształowa prezentuje się bardzo okazale i świeci w świetle UV, co może sugerować użycie szkła uranowego (patrz zdjęcia na dole wpisu). Prócz izotopów, które na chwilę obecną są mi nieznane, na pewno wewnątrz szkła znalazły się też minerały, jednak tutaj skupmy się na jego radioaktywności, która jest znacznie wyższa od wersji germanowej, którą posiadam, jednak należy pamiętać, że wersje germanowe również potrafią być bardziej aktywne, wszystko w zależności od producenta.

Oba medaliony podałem pomiarowi gamma, beta i alfa, wyniki były dość interesujące:

Polaron Pripyat – pomiar promieniowania gamma

Kryształowy – 1,13 µSv/h

Germanowy – 0,43 µSv/h

Polaron Pripyat – Pomiar aktywności promieniownia beta (bez odejetej aktywności gamma)

Kryształowy – 6,86 µSv/h

Germanowy – 1,91 µSv/h

MiniTrace B – pomiar aktywności alfa wraz z gamma i beta.

Kryształowy – 13,1 µSv/h

Germanowy – 4,07 µSv/h

Wyższa aktywność wersji kryształowej widoczna jest od razu. Jaki wpływ to ma na nasze zdrowie? Ciężko ocenić, w niektórych miejscach a świecie tło naturalne jest wyższe od aktywności tego medalionu, również hormeza radiacyjna twierdzi, iż małe dawki promieniowania jonizującego mogą korzystnie wpływać na nasze zdrowie, zmniejszając w ten sposób prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwory i inne choroby genetyczne, natomiast inna teza twierdzi, że nawet najmniejsze dawki promieniownia  już szkodzą naszemu zdrowiu. Najważniejsze by w żaden sposób nie wprowadzać cząstek radioaktywnych do organizmu, jest to niezaprzeczalny fakt. Jedno jest pewne, nie jest to kawałek szkła sprzedawanego za 150-200zł, taki medalion naprawdę posiada w sobie minerały i małe ilości izotopów promieniotwórczych.

Całość moim zdaniem prezentuje się okazale, co można samemu ocenić po zdjęciach poniżej – bardzo efektownie wyglądające źródło promieniowania.

Film ukazujący pomiary kryształowego medalionu innymi dozymetrami

 

Radioaktywne Siatki Żarowe zawierające tor (Koszulka Auera)

Tym razem przedstawię wam stare siatki żarowe zawierające dwutlenek toru, którego obecnie już nie stosuje się do ich produkcji, dlatego są i również w pełni bezpieczne. Oczywiście bywają również wyjątki, np w Japonii cały czas możemy dostać siatki zawierające tor i to w sklepach stacjonarnych.

Zajmijmy się jednak starszymi wyrobami, które posiadały tor, sama moc jaka emitują nawet te najbardziej radioaktywne sztuki, nie jest z żaden sposób niebezpieczna, jednak w momencie spalania jej w lampie gazowej istnieje ryzyko wchłonięcia radioaktywnego pyłu, który emituje cząstki alfa.

Badając trzy sztuki różnych siatek tego rodzaju (każda z nich zawiera oczywiście dwutlenek toru), można łatwo dojść do wniosku, że w zależności od producenta ich radioaktywność się różni, każda z nich jednak emituje nie tylko promieniowanie beta, ale i również gamma – pomiar aktywności alfa pominąłem, gdyż nie planuje otwierać, nadal są fabrycznie zapakowane.

Pomiary dokonałem sześcioma dozymetrami, tak by porównanie mocy ich było bardziej rzetelne, należy również pamiętać, że różnica wyników nie oznacza uszkodzonego sprzętu, a różnicy w konstrukcji, zakresu energetycznego i użytego licznika Geigera jak i jego ekranowania.

Zacznijmy od siatek Optimus, które są najbardziej aktywne w mojej kolekcji.

EKO-C v4 (Pancake) – 956CPS Gamma & Beta

Polaron Pripyat – Gamma 1,8 µSv/h / Beta 42 µSv/h

Gamma Scout Online –  5,7 µSv/h Gamma i Beta

Gamma Sapiens – 1 µSv/h Gamma

PM-1401 – 84 CPS Gamma

RKP-1-2 – 310 CPS Gamma i beta (okno pomiarowe 150cm2)

Następne w kolekcji posiadam Indyjski wyrób „Night Sun”. Niżej również prezentuje wyniki liczników Geigera, jak widać są trochę mniej aktywne od siatek Optimus

EKO-C v4 (Pancake) – 738CPS Gamma & Beta

Polaron Pripyat – Gamma 1 µSv/h / Beta 28 µSv/h

Gamma Scout Online –  4,8 µSv/h Gamma i Beta

Gamma Sapiens – 0,66 µSv/h Gamma

PM-1401 – 54 CPS Gamma

RKP-1-2 – 180 CPS Gamma i beta (okno pomiarowe 150cm2)

Ostatnie, najmniej aktywne są siatki żarowe „TODI”, również Indyjskie.

EKO-C v4 (Pancake) – 380CPS Gamma & Beta

Polaron Pripyat – Gamma 0,6 µSv/h / Beta 14 µSv/h

Gamma Scout Online –  2,7 µSv/h Gamma i Beta

Gamma Sapiens – 0,40 µSv/h Gamma

PM-1401 – 32 CPS Gamma

RKP-1-2 – 100 CPS Gamma i beta (okno pomiarowe 150cm2)

Za siatki „Todi” i „Night Sun” dziękuję bardzo Łukaszowi z bloga Promieniowanie