Dozymetr QuartaRad Radex RD ONE Outdoor Version

Radex RD ONE to kolejny dowód na to, że stworzenie dobrego, równocześnie małego dozymetru jest możliwe. Wersja, której recenzje czytacie nosi nazwę „Outdoor Version” zapraszam do recenzji kolejnego dozymetru wyprodukowanego przez QuartaRad.

W skład zestawu wchodzi:

• Solidne pudełko, wyłożone gąbką, idealne do przechowywania dozymetru
• Dozymetr Radex RD ONE
• Kabel micro usb
• Bateria R3
• Instrukcja obsługi
• Certyfikat

Generalnie wszystko jest, brak co prawda etui i płyty, ale oprogramowanie dostępne jest w sieci.

Radex został w pełni wykonany z plastiku, na szczęście nie jest to tandetne tworzywo, swoją rolę spełnia dobrze, nie trzeszczy, dobrze się trzyma, jedynie obawy może budzić łatwo zdejmowalny zaczep, przez co dozymetr może upaść na ziemię, bądź się zgubić. Zabrakło tutaj filtra wyrównującego charakterystykę energetyczną i otworów dla rozpadów beta. Opisywana wersja posiada dodatkowe uszczelnienia, jednak podczas brudnych pomiarów nadal wymaga obwinięcia w folię.

Do zasilania wystarczy jedna bateria typu R3, która wystarczy do 3000h pomiarów, świetny wynik, a korzystanie tylko z jednej baterii 1,5V wzbudza podziw.

Wyświetlacz jest mały i monochromatyczny, dzięki czemu nie generuje dużego poboru energii, brak możliwości podświetlenia skali, dlatego w nocy może być problem z odczytem wskazań, na szczęście w pełnym słońcu widoczność pozostaje idealna.

Sercem RD ONE jest popularna licznik Geigera SBM-20, tak jak wcześniej wspomniałem zabrakło tutaj specjalnych utworów dla rozpadów beta, jednak na szczęście czułość na tym szczególnie nie ucierpiała, wyniki pozostają na poziomie Soeks 112. Sam proces pomiaru również jest zdecydowanie na plus, wynik jest uśredniany, a przy wyższym skoku lub spadku promieniowania resetuje wskazania podając szybko przybliżony poziom promieniowania. Zakres pomiarowy zaczyna się od 0.05 μSv/h, a kończy na 999 μSv/h, czyli w pełni wystarczający i wyższy niż typowe liczniki.

Radex dokonuje pomiaru w μSv/h, nie zabrakło również CPM i programowalnego alarmu, który uaktywnia sygnalizacje akustyczną przyjętych rozpadów – jeśli ktoś lubi by dozymetr wydawał zawsze dźwięk, śmiało można ustawić alarm na 0.10 μSv/h.

Dozymetr otrzymał również złącze Micro usb, które pozwala na komunikację PC, w tym celu należy pobrać aplikacje Radex data center ze strony producenta, zyskujemy możliwość tworzenia tabelek, zmiany ustawień urządzenia i nie tylko, polecam sprawdzić. Sama komunikacja z laptopem i tabletem na Windowsie 10 odbyła się bezproblemowo.

Tradycyjnie już wykonałem pomiary porównawcze z podobnymi licznikami Geigera, wyniki prezentuje poniżej.

Nalepka Scalar Energy

Radex RD ONE 1.29 μSv/h | Soeks 112 0.87 μSv/h | Radex RD 1503+ 0.95 μSv/h | Soeks Qantum 0.80 μSv/h

Medalion energii skalarnej germanowy

Radex RD ONE 4.43 μSv/h | Soeks 112 2.75 μSv/h | Radex RD 1503+ 2.85 μSv/h | Soeks Qantum 2.54 μSv/h

Spodek ze szkła uranowego

Radex RD ONE 0.95 μSv/h | Soeks 112 0.86 μSv/h | Radex RD 1503+ 0.98 μSv/h | Soeks Qantum 1.31 μSv/h

Po testach można stwierdzić, że czułość na rozpady beta jest na bardzo dobrym poziomie, jak widać przy większej powierzchni pomiarowej Soeks Quantum zyskuje na spodku ze szkła uranowego. Co ciekawe Radex ONE przy medalionie przyjmuje najwięcej rozpadów, ze względu na cienki plastik obudowy.

Podsumowując, licznik jest bardzo mały, posiada dosyć szeroki zakres pomiarowy, czuły jest również na rozpady beta, a czas pracy na jednej baterii wzbudza podziw, do tego zyskujemy łączność z pc, pomiar również w CPM i akustyczną sygnalizację przyjętych rozpadów, minusów jest zdecydowanie mniej, tym bardziej biorąc pod uwagę cenę dozymetru, zastrzeżenia mogę mieć jedynie do słabego zaczepu, plastikowej obudowy i braku możliwości podświetlenia skali. Zdecydowanie polecam zakup.

Dozymetr ANRI Sosna 01-02 wersja z czterema tubami (4x SBM-20)

W końcu mam okazję przedstawić wam najlepszą wersję dozymetru Anri Sosna, która wyposażona została w aż cztery tuby Geigera SBM-20. Polowałem na nią od dłuższego czasu i w końcu udało mi się ją zdobyć.

Tak jak wspominałem, budowa Sosny jest całkiem porządna, obudowa nie skrzypi i jest dobrze spasowana, części łączone posiadają uszczelkę, ci zwiększa jej szczelność. Proszę zwrócić uwagę na wyświetlacz, jest to ten sam jaki montowano w dozymetrach Bella, DKS-04, Ekspert itp, czyli znacznie trwalszy niż standardowy jaki zazwyczaj znajdował się w Anri. Należy również wspomnieć, że został on zamontowany fabrycznie, sprzęt posiada nadal oryginalną plombe, więc nigdy nie był otwierany.

Być może istnieją różne wersje Sosny wyposażonej w cztery tuby, słyszałem, że niektóre miały skrócony czas pomiaru o połowę względem wersji z dwiema tubami. Opisywana wersja wykonuje pomiar przez 20 sekund, licząc co drugi przyjęty impuls, więc pomiar jest średnią dwóch pomiarów, względem podstawowej wersji.

Cztery tuby to zdecydowany plus, otrzymujemy znacznie większą powierzchnie pomiarową, idealnie więc nadaje się do badania okolicy i podłoża, czułość jest na bardzo dobrym poziomie, licznik od razu reaguje na niskoenergetyczną betę, metalowy od wewnętrznej strony posiada ołów i idealnie odcina betę, ekranowanie można uznać za atut, warto jednak w tym miejscu dodać, że wysokoenergetyczna beta przy wyhamowywaniu przez ołów może emitować promieniowanie rentgenowskie, które oczywiście jest zliczane przez tuby.

Sam proces pomiaru nie różni się, więcej informacji znajdziecie tutaj

Podsumowując, zdecydowanie polecam zakup tej wersji, jest znacznie ciekawszym rozwiązaniem od wersji z dwoma tubami, w moim przypadku ta Sosna okazała się bardziej przydatna, zabieram ją często poza dom, gdy potrzebuje czulszego sprzętu, który również wyposażony jest wyświetlacz starego typu, co przekłada się na idealną widoczność w słońcu, a w połączeniu z czterema tubami, które dodatkowo są blisko okna pomiarowego… Dozymetr na każdą okazję, o ile nie przeszkadza nam 20 sekundowy czas pomiaru.

 

Różnice w budowie dozymetru Polaron Pripyat

Posiadając dwie sztuki tego samego dozymetru, ale wyprodukowane w dwóch innych fabrykach łatwo można zauważyć małe różnice w ich budowie, dziś zamierzam wam je opisać.

Posiadam dwie sztuki polarona, jedna koloru czerwonego, druga szarego, dzięki temu ułatwi to opisanie ich różnic.

1. W czerwonym za ochronę wyświetlacza odpowiedzialna jest gruba folia, po mocniejszym naciśnięciu można wyczuć jej uginanie się, szary posiada już szybkę z plastiku, na pewno jest to trwalsze rozwiązanie.

2. Różnica w tle położonym pod wyświetlacz, czerwony posiada je gładkie, szary nakrapiane wypustkami, moim zdaniem gładka powierzchnia robi lepsze wrażenie.

3. Zatrzask filtru beta, w czerwonym mamy przesuwkę, którą należy otwierać i zamykać, a w szarym znajduję się przesuwka na sprężynie, która po otwarciu wraca sama do swojego pierwotnego położenia – oba rozwiązania maja swoje plusy.

4. Szary jest delikatnie głośniejszy podczas wydawania dźwięków przyjętych kwantów, dźwięk też jest delikatnie inny.

5. Szary wydaje głośniejszy pisk przetwornicy, gdy w czerwonym jest prawie niesłyszalny.

6. Filtr beta delikatnie różni się od siebie w obu wersjach.

7. Data i numer seryjny został w inny sposób zapisany.

8. Metalowy element na przednim panelu w czerwonej wersji jest gładki, a w szarym szczotkowany, również grubość napisów się różni, w szarym czcionka jest grubsza.

9. Proszę zwrócić również uwagę na podpisy przedniego panelu, szary posiada tylko napis Prypiat, zabrakło słowa Polaron i dwóch znaczków.

10. Na zdjęciach poniżej możecie również zauważyć różniące się od siebie instrukcje obsługi.

Niby drobiazgi, ale od razu można zauważyć, że mimo wszystko Polaron, to nie zawsze dosłownie ten sam Polaron, warto jednak nadmienić, że oba sprawdzają się podczas pomiarów tak samo dobrze.

Ecotest Gamma Sapiens – Intellectual Gamma Radiation

Dziś opiszę wam ciekawe urządzenie stworzone przez Ukraińskiego producenta dozymetrów Ecotest, zasłynął on głównie dzięki świetnym dozymetrom Terra-P.

Gamma sapiens to małe urządzenie pozbawione wyświetlacza, więc jak działa? W środku została zamontowana tuba geigera podobno typu SBM-20, jednak po bliższym przyjrzeniu się, łatwo stwierdzić, że środek kryje jakąś bardziej zaawansowaną tubę, jej zakres energetyczny jest znacznie szerszy jak i zakres pomiarowy. Urządzenie korzystając z tego licznika dokonuje pomiar, następnie poprzez pobranie aplikacji GS Ecotest z appstore, bądź google play łączymy się z urządzeniem korzystając z naszego smartfona, następnie tam wysyłane są dane pomiarów. Dozymetr zasilany jest poprzez dwie baterie AAA, które powinny wystarczyć na około 60h pracy, w aplikacji widzimy stan baterii gammy sapiens, mimo, że jest prezentowana w %, spada systematycznie o 25%, na szczęście w aplikacji możemy ustawić sygnalizowanie niskiego napięcia, dzięki temu wiemy kiedy należy je wymienić – można również używać akumulatorków, będzie oszczędniej.

Licznik ten niestety nie jest w stanie rejestrować promieniowania beta, skupia się jedynie na gammie, w środku tuba ekranowana jest folią bodajże z aluminium, zakres energetyczny na szczęście jest imponujący – 0,05 – 3,00 MeV.

Wielkim plusem jest fakt, że sam licznik jest bardzo mały, bez problemu mieści się w dłoni, a po sparowaniu z naszym smartfonem zyskuje wiele ciekawych funkcji, wyświetla możliwy błąd pomiarowy, zapisuje przyjętą dawkę, posiada wiele ciekawych opcji takich jak rysowanie mapy promieniowania korzystając z GPS-u – można ustawić interwał czasowy, bądź odległościowy, więcej w dalszej części recenzji. Zakres pomiarowy jest imponujący, sapiens mierzy od tła promieniowania aż do 5000 µSv/h. Precyzja pomiaru jest bardzo dobra, wynik jest uśredniany, dzięki temu można nawet zmierzyć lekkie wahania tła naturalnego.

Aplikacja na szczęście stale jest aktualizowana, tak by działała na nowszych systemach, w czasie pisania tekstu ostatnią aktualizację miała w styczniu roku 2017.

Funkcje aplikacji, które zasługują na wspomnienie to:

• Możliwość zapisu danych pomiarowych i ustawienia interwału czasowego
• Korzystanie z GPS telefonu dla dodawania automatycznych znaczników na mapach google – możemy ustawić interwał czasowy bądź odległosciowy
• Wybór wskaźnika promieniowania
• Wyświetlanie wyniku promieniowania, wraz z możliwym błędem pomiaru prezentowanego w procentach i licznik pochłoniętej dawki
• Zapis pomiaru może być zapisywany w tle i przy wygaszonym ekranie smartfona

Podsumowując, dozymetr jest dość nietypowy, nie każdemu może odpowiadać, ale jako monitor promieniowania i zapisu danych nadaje się idealnie – tym bardziej, że precyzja pomiaru jest świetna, nie jest to zabawka jak część tego typu mierników do telefonu (zazwyczaj podłączanych pod wejście słuchawkowe), które nie posiadają tuby GM, a tyko licznik półprzewodnikowy. Polecam bardzo dla dozymetrystów badających teren, cena na chwilę obecną wynosi 174 EU, można również poszukać go na zagranicznych aukcjach internetowych. Ecotest nie zawiódł i myślę, że to nie ostatni ich dozymetr, który będzie recenzjowany na dozymetrii.

 

Rentgenoradiometr DP-5B / рентгенметр ДП-5Б

Przyszła i pora na poprzednika DP-5W i DP-5WB, czyli Rosyjski Rentgenoradiometr DP-5B, znany choćby z akcji likwidacyjnych w Czarnobylu, gdzie często można było go zauważyć na archiwalnych zdjęciach i filmach. Nasza wersja została wyprodukowany w 1978 roku. Całość solidnie wykonana, wpakowana w bakelitową obudowę, bardzo dobrej jakości.

Zmian względem „zieleniaka” nie ma szczególnie wiele, dwie tuby, tego samego rodzaju (SBM-20 i SI3BG) schowane są w obudowie sondy, która posiada obrotowy korpus, który odsłania okienko dla indykacji beta i zakrywa, gdy chcemy zmierzyć poziom promieniowania gamma. Licznik jest na tyle czuły, że na najniższym zakresie bez problemu mierzy promieniowanie tła naturalnego, jego zakresy nie różnią się od tych znanych z DP-5W, czyli najniższy zakres x0.1 mierzy od 0.05 do 0.5 mR/h (0.5 – 5 µSv/h), kolejnym jest x1, mierzy od 0.5 do 5 mR/h (5 – 50 µSv/h) , zakres x10 mierzy od 5 – 50 mR/h (50 – 500 µSv/h), opisanie zakresy działają na tubie geigera SBM-20, kolejny zakres x100 działa już na rosyjskim liczniku SI3BG i mierzy od 50 do 500 mR/h (500 – 5000 µSv/h), przedostatni zakres x1000 mierzy od 500 do 5000 mR/h (5000 – 50000 µSv/h) i ostatni zakres 200 potafi zmierzyć poziom promieniowania od 5 do 200 R/h (50000 µSv/h – 2000000 µSv/h), wystawiając się na poziom promieniowania 200 R/h, wystarczą dwie godziny, by przyjąć dawkę śmiertelną, dlatego trż łatwo się domyślić, że zakres pracy jest bardzo szeroki (identyczny jak w DP-5A/W/WB)

Pierwsze przekręcenie gałki, uruchamia tryb testowania napięcia baterii, należy wtedy wyregulować napięcie tak, by wskaźnik mieścił się w czarnym łuku, a najlepiej by był na czarnym, odwróconym trójkącie, bywa to czasem kłopotliwe, ale szybko można dojść do wprawy, towarzyszy temu zmieniający się pisk, który niestety jest dość głośny i podczas pomiarów w ciszy, może być denerwujący

Sama sonda posiada wygodny i luźno działający obrotowy korpus, jednak okienko dla indykacji promieniowania beta jest znacznie mniejsze, niż te znane z DP-5WB.

Zasilanie takie samo jak w DP-5WB, czyli trzy baterie R12, dwie do zasilania urządzenia i sondy, a jedna dla podświetlenia skali, baterię posiadają napięcie 1.5v, nie są już odstępne na rynku, można jednak nabyć 3R12, po otwarciu opakowania, spokojnie da się wydobyć trzy baterie R12, ale w moim wypadku wystarczyło odpowiedni podgiąć blaszki, tak by spokojnie korzystać z ładowalnych R6.

Skalę rentgenometru można podświetlić, służy do tego specjalny włącznik, po jego uruchomieniu włączają się dwie żaróweczki, rozwiązano to lepiej niż w DP-66 i DP-75, gdzie trzeba było trzymać wciśnięty przycisk, by światło było zapalone. Skala oczywiście także została pokryta farbą okresowego świecenia, tak by po naświetlaniu świeciła przez jakiś czas.

Całość pakowana jest w drewnianej skrzynce, a sam przyrząd posiada całkiem przydatny futerał, w którym można również umieścić sondę. Zestaw zazwyczaj posiada przystawkę do zasilania zewnętrznego, worki na sonde, gdy chcemy zanurzyć ją np w wodzie, paski do futerału, przedłużacz do sondy, części zamienne, takie jak uszczelki, żaróweczki, śrubki itp, prócz tego spore słuchawki, dwie pary, coś w stylu stereo 🙂  sam licznik może też pykać na głośnikach, jeśli tylko przerobimy im wtyczkę.

DP-5B jest wcześniejszą wersją DP-5W, wymaga regulowania napięcia i bardzo piszczy, ale nie jest we wszystkim gorsza od niego, jej wykonanie jest zdecydowanie lepsze, prościej także można regulować wskazówkę, gdy nie jest w odpowiednim miejscu po wyłączeniu licznika, nie wymaga to otwierania przyrządu, jak w jego następcach, pomiary wykonuje na tym samym poziomie co DP-5W, ale wykazuje słabszą indykacje promieniowania beta od DP-5WB, które dostało większe okno pomiarowe. Reasumując, Rentgenoradiometr mogę polecić, występował w Czarnobylu i powinien być w każdej kolekcji dozymetrysty. Jego cena zazwyczaj wynosi około 250zł (czasem i drożej), wszystko zależy od szczęścia.

 

 

Dozymetr Dawkomierz Polyn 101 (Дозиметр-шагомер Полынь 101)

Tym razem opiszę kolejny Rosyjski dozymetr, choć bardziej pasowała by do niego nazwa dawkomierz. Polyn 101 (Piołun 101) jest urządzeniem bardzo nietypowym, o tym przekonacie się  potem, czytając tekst do końca. Niestety z braku instrukcji do niego, byliśmy zmuszeni samemu zrozumieć jego działanie. Różne funkcje urządzenia uzyskujemy korzystając z przycisków na przednim panelu, bądź przesuwek, konstrukcja jest dziwna, choć pomysłowa.

Piołun zasilany jest przez baterię 6F22, która służy do zasilania tuby i dodatkowej baterii AG12 do wyświetlacza i pamięci urządzenia. Samo urządzenie przystosowane jest tylko do funkcji dawkomierza, mierzy więc tylko przyjęte impulsy, niestety tylko przy promieniowaniu Gamma, w środku obudowy kryje się owinięta folią ołowianą tuba Geigera SBM-20, na pewno wszystkim dobrze znana, szkoda, jednak, że nie przystosowano go do pomiaru także promieniowania beta, w końcu jest to tylko dawkomierz, więc nie jest tutaj potrzebny żaden przelicznik na jednostki takie jak choćby µSv/h. Kolejnym minusem jest brak dźwięku przyjętych cząstek, przez to zostało utrudnione wykrywanie wzrostu promieniowania, cały czas trzeba patrzeć na ekranik, by być na bieżąco, tym bardziej, że zabrakło tu jakichkolwiek dźwięków, takich jak np alarm progowy, zastosowano tu jedynie pulsującą diodę.

Wyświetlacz podczas pomiaru (zliczania dawki) posiada 5 cyfr, czyli łatwo można się domyślić, że jego zakres pracy szacuje się na 99999 nSv/h

Wynik przyjętej dawki można zapisać w pamięci urządzenia, każdy pomiar jest także zapisywany automatycznie gdy wyzerujemy wynik i zaczniemy pomiar od nowa , możliwe, że są tu jeszcze jakieś inne funkcje, których nie udało nam się odkryć.

Sam Polyn posiada także funkcję… krokomierza, tak, nie ma tu pomyłki, z dawkomierza możemy przejść w tryb zliczania kroków, który działa całkiem nieźle, co wykazały też testy, nie do końca można zrozumieć po co taki dodatek, ale z drugiej strony od przybytku głowa nie boli 🙂

Polyn 101 jest dziwnym wynalazkiem, posiada sporo swoich wad, ale na plus na pewno zasługuje jego wielkość, urządzenie jest małe i idealnie mieści się w kieszeni i potrafi zliczać bez przerwy, niestety samo wykonanie nie powala, plastik, który do tego lubi żółknąć, choć do jego twardości brak zastrzeżeń, wydaje się być odporny na pęknięcia. Urządzenie dla osób, którzy chcą być świadomi, czy bywają w miejscach o podwyższonym tle promieniowania.

Dozymetr DRG-06T (дозиметр гамма-излучения ДБГ-06Т)

Dziś opiszę wam bardzo ciekawie zaprojektowany dozymetr Rosyjskiej produkcji DRG-06T (ДБГ06Т) produkowany był w latach 1990/2000, występowały trzy wersje tego licznika, każdy z nich różnił się zakresem pomiarowym, prócz opisywanego był także МКС 151  i ДРГ01Т1, wróćmy jednak do bohatera tego wpisu, czyli DRG-06T, wizualnie robi wrażenie, myślę, że można to zauważyć już na zdjęciach, wykonany został z jakiegoś rodzaju metalu (być może jest to aluminium) cechuje więc go niesamowita wytrzymałość, nie jest to plastik jak zazwyczaj, oczywiście z tego względu jest też ciężki, ponieważ waży ponad 500g, ale śmiało można nazwać go pancernym i podarować dużego plusa za wykonanie.

Wyświetlacz DRG-06T chroniony jest szklaną szybką, mamy także możliwość podświetlenia wyniku, sprawdza się to wzorowo gdy jest bardzo ciemno, wciskamy odpowiedni przycisk u dołu panelu przedniego, wtedy zapala się dioda doświetlająca. Sam ekranik to dokładnie ten sam typ wyświetlaczy, który stosowano w dozymetrach Bella i DBG-01i, sprawdza się oczywiście dobrze.

Sam Licznik posiada szeroki zakres pomiarowy, standardowy, dokładny pomiar trwa 34 sekundy, po tym czasie wynik prezentowany jest bez przerwy na ekranie i by ponowić zliczanie, trzeba wcisnąć przycisk resetu, w tym trybie dozymetr  jest w stanie zmierzyć do od 0.10 µSv/h do 100 µSv/h, zmieniając jednak tryb na „poszukiwanie” sprawa wygląda już znacznie inaczej i śmiało możemy zmierzyć wtedy  promieniowanie nawet do znaczącej dawki 1000 µSv/h, jednak taki pomiar jest mniej dokładny i trwa około 3,5 sekundy, ale jest już odświeżany cyklicznie co 3,5 sekundy, bardzo przydatne gdy szukamy aktywnych przedmiotów czy miejsc.

Wnętrze licznika kryje cztery tuby SBM-20, wszystkie prócz osłony z metalu w postaci obudowy licznika, posiadają jeszcze owinięcie z folii ołowianej, dlatego też sam DRB-06T przystosowany jest tylko do pomiaru promieniowania gamma, należy jednak dodać, że jego dokładność w tym zakresie jest bardzo imponująca.

Wynalazek ten posiada także możliwość kontroli urządzenia, którą warto uruchamiać przed pracą urządzenie, sprawdza ona minimum stan napięcia baterii (sprzęt zasilany jest na typową baterie 6F22), jeśli wszystko jest w porządku powinniśmy po pewnym czasie ujrzeć ustabilizowaną liczbę 515.

Co należy jeszcze dodać? Licznik niestety nie wydaje dźwięku zliczania, trochę szkoda, ale jako ciekawy dodatek mamy możliwość wybrania rodzaju zliczania, są to µSv/h jak i mR/h, zależy do jakich jest się przyzwyczajonych, jeśli chodzi o mnie, to odpowiadają mi typowe µSv/h (mój pierwszy licznik geigera Master-1 mnie do nich przekonał). Nie zabrakło także możliwości przypięcia paska, który może ułatwić noszenie przyrządu.

Podsumowując, dozymetr jest świetnie wykonany, czuć jego solidność, sprawdza się świetnie w pomiarach gamma, jego dokładność zaskakuje, jednak niestety nie wydaje dźwięku i nie posiada indykacji promieniowania beta, mimo wszystko bardzo polecam, ciężko jest go dostać w Polsce, a poza granicami jego cena jest strasznie wysoka, ale jeśli macie możliwość nabycia takiego w rozsądnej cenie, to nie zastanawiajcie się, żałować nie będziecie.

Dozymetr Palesse 26K-86 (ДБГБ-01К)

Palesse, czyli dokładnie „Polesie” jest dosyć nietypowym dozymetrem, produkowanym w latach 90, jego kodowa nazwa brzmi dokładnie 26К-86, łatwo domyślić się, że jest to skrót od daty 26 Квітень 1986, czyli upamiętnia dzień awarii elektrowni w Czarnobylu.

Licznik posiada wydrukowaną skalę pomiarową na swojej obudowie, wszystkie dostępne jego funkcje zostały umieszczone także na przednim panelu, czyli przełącznik do uruchomienia urządzenia i zmiany zakresu, ponieważ polesie posiada dwa zakresy pomiarowe, jeden mierzy 0,06 µSv/h do 1,20 µSv/h, drugi od 0,50 do 12,0 µSv/h, czyli niestety bardzo wąski zakres, tylko delikatnie wyższy od Mastera-1, dlatego też dziwi tutaj obecność dwóch tub SBM-20, na pewno zwiększa to dokładność pomiarów, ale patrząc na 14-segmentową tabliczkę wartości dawki promieniowania (patrz zdjęcia niżej) zbyt dużej precyzji i tak tutaj nie ma.

Dla osób  niezbyt orientujących się kiedy poziom promieniowania jest już podwyższony, przygotowano trzy kolory, poziom promieniowania od 0,05 do 0.60 µSv/h wydrukowany jest kolorem zielonym, czyli bezpieczny zakres, od 0,90 do 1,20 µSv/h mamy kolor żółty, czyli podniesiony poziom promieniowania, a od 1,50 do 12,0 µSv/h kolor czerwony – wysoki poziom promieniowania. Licznik został przystosowany do pomiarów promieniowania Gamma, obie tuby zostały owinięte ołowianą osłonką, które blokują miękkie promieniowanie beta, osłonkę tą można zdjąć, ale nie wydaje mi się by był to dobry pomysł. Obie tuby trzymają się na zatrzaskach, tak więc wymiana ich nie wymaga lutowania i jest prosta, należy tylko zwrócić uwagę gdzie mamy plus, a gdzie minus.Wróćmy jednak do najważniejszego, pomiar odbywa się zaraz po uruchomieniu licznika, każda zarejestrowana cząstka wydaje dźwięk, czyli bardzo lubiana funkcja przez wszystkich hobbystów dozymetrii, niestety tego dźwięku nie da się wyłączyć, co może być denerwujące gdy chcemy wykonać pomiar po cichu. Odczyt pomiaru dokonuje się poprzez umiejscowienie migającej diody w odpowiednim okienku przedniej obudowy, należy także wziąć  pod uwagę ustawiony zakres pomiarowy. Pierwszy – niższy zakres, potrzebuje więcej czasu do ustalenia dawki promieniowania, po uruchomieniu odczekujemy 3 minuty, po tym czasie odczytujemy uśredniony wynik, który to od tego momentu jest odświeżany już co chwilę i bez przerwy, w trybie drugim, który został nazwany trybem „poszukiwania” ustalenie dawki trwa już tylko 35 sekund. Palesse jest odpowiednio czuły do wykonywania pomiaru tła naturalnego. Zasilenie Palesse zasługuje na plus, wystarczą tu zwykłe cztery paluszki R6, mogą być to oczywiście baterie wielokrotnego ładowania, takie  baterie są łatwo dostępne i tanie.

Palesse na pewno jest dozymeterm nietypowym, jego wnętrze na pewno zaskakuje, licznik został oparty na dwóch licznikach geigera typu SBM-20, czyli tak samo jak słynny Polaron czy RKSB-104, niestety został przystosowany tylko do pomiaru promieniowania gamma, nie ma też możliwości sprawdzenia stanu napięcia baterii, ale na szczęście wydaje dźwięki i został przystosowany do popularnych baterii, swoją rolę spełnia nieźle, mimo, że ma ustalone wartości pomiarowe, więc wyniki przybliżone, a nie dokładne, jeśli wystarczą nam tylko pomiary promieniowania gamma, to śmiało można go nabyć.

Dozymetr Bella (Biełła) DBG-01N

Zacznę od tego, że nie jest to klasyczna Bella (Biełła), jest to jej następca, którą śmiało nazwać można Bella 2, choć jej nazwą brzmi dokładnie DBG-01N, gdy kodowa nazwa Biełły nosi nazwę DGB-01i.

Czym różni się ten licznik od klasycznej Belly? O tym dowiecie się czytając do końca ten test, z wyglądu do złudzenia przypomina ten sam licznik, gdyż wykorzystano tu tą samą obudowę, jedynie przednia i tylna nalepka się różni.

DBG-01N posiada dwie tuby typu SBM-20, klasyczna wersja Biełły posiadała jedną, oczywiście tak jak w poprzedniej wersji, licznik ten służy wyłącznie do pomiaru promieniowania gamma, gdyż liczniki geigera wewnątrz plastikowej obudowy urządzenia, zostały owinięte ołowianą folią, oczywiście folie tą można zdjąć, i dorobić sobie tylną osłonkę, tak by móc mierzyć także promieniowanie beta, ale jak wiadomo, plastik też troszkę zatrzymuje miękkie promieniowanie, więc nawet wtedy nie będzie tak czuły jak np Polaron. Pomiar Gamma daje podobne wyniki co RKSB-104, Polaron, Jupiter itp, więc licznik sprawdza się dobrze, jeśli chodzi o jego dokładność, to śmiało można powiedzieć, że jest o drugie tyle dokładniejszy od tradycyjnej Belly, ponieważ mimo użycia dwóch tub, pomiar nadal trwa 40 sekund, a cyfry na wyświetlaczu zmieniają się co drugi impuls, tak więc wynik jest średnią dwóch pomiarów, ciekawe rozwiązanie.

Klasyczna Biełła jest w stanie mierzyć do 99.99 µSv/h, DBG-01H jednak posiada opcję zwiększenia zakresu dziesięciokrotnie, po przesunięciu przycisku zakres ten zwiększa się aż do 999.9 µSv/h, taki pomiar trwa 4 sekundy i pozbawiony jest dźwięku, a przy typowym 40 sekundowym pomiarze, słyszymy piknięcia głośniczka z każdą zarejestrowaną cząstką, klasyczna biełła miała możliwość wyłączenia go, tu w typowym pomiarze niestety wyłączyć go już nie można.

Technika zliczania jest prosta, uruchamiamy urządzenie, zaczyna się pomiar, po skończeniu na wyświetlaczu znikają odpowiednie kropki, wynik wyświetlany jest w mikrosiwertach na godzinę (µSv/h) a licznik przez jakiś czas wyświetla wynik, po czym zaczyna liczyć na nowo, proces też można przyśpieszyć wciskając guzik resetu u góry dozymetru, służy on także do kontroli napięcia baterii, jeśli dioda obok tego przycisku się zapali, to znak, że można bez problemu przystąpić do pomiaru. DBG-01H zasilana jest typową baterią 6F22 9v, tak samo jak jej starsza siostra, bateria taka wystarcza na bardzo długo.

Ogólnie DBG-01N przypomina mi Jupitera, oba mierzą gamme, oba mają zmienny zakres z 99 µSv/h do 999 µSv/h i oba działają na licznikach SBM-20. Licznik śmiało można polecić, mimo tego, że służy tylko do pomiaru gamma i ma swoje braki.

Jak zadbać o swój dozymetr

Dozymetry, przyrządy te raczej nie należą do tanich, zapewne każdy kto taki nabył na pewno chce by mu służył długo i bez zbędnych problemów. Najczęstszą awarią takiego sprzętu są wysłużone tuby geigera, a wymiana ich zazwyczaj jest dosyć prosta, o ile wiemy gdzie nabyć nowe czujniki, obecnie w polsce ciężko jest dostać słynne liczniki SBM-20, ale pewnie nie każdy wie, że mają one swoje zamienniki, które nie odbiegają jakością od wspomnianych właśnie SBM-20, takimi są już łatwiej dostępne czujki CTC-5 i polskie produkcje DOI-33 czy dość ciekawe rozwiązanie BOB-33A, która jest wykonana na szklanej tubie.

Jednak gdy nieodpowiednio dbamy o nasz licznik, to do awarii tuby i nie tylko, może dojść znacznie szybciej, a o serwis takiego sprzętu jest ciężko, dlatego opiszę kilka punktów, które warto przestrzegać (niektóre profilaktycznie)

– Niskie temperatury, czyli wystawianie przyrządu na mróz, powrót do domu sprawi, że przyrząd zaparuje, przez co może dojść do uszkodzeń

– Zbyt wysoka wilgotność powietrze, wtedy także może istnieć ryzyko uszkodzenia, często z czasem, a nie od razu

– Sprawdzaj na czym kładziesz dozymetr, położenie go bez futerału na czymś mokrym, może się dla niego źle skończyć

– Wstrząsy, zbyt wysokie mogą uszkodzić licznik geigera jak i je elektronikę (tym bardziej gdy licznik jest już wiekowy) przeprowadzone testy wskazały, że może wtedy także dojść do uszkodzenia się wnętrza tuby, poprzez urwania „druciku” (cały czas trudno mi odżałować tak uszkodzony licznik, ale był to dość ekstremalny wstrząs)

– Uważaj by Twój dozymetr nie upadł, często kończy się to wylaniem ekranu czy uszkodzeniem tuby

Mimo stosowania tych wszystkich zasad, dozymetr może popsuć się sam z siebie (niestety mi raz się to zdarzyło)

Myślę, że stosując się do tych rad, Twój licznik będzie działać bez zarzutu, a po kilku latach intensywnych pomiarów, poprosi tylko o zmianę tuby (tub)

Zdjęcia poniżej przedstawiają kolekcje moich tub