Dozymetr QuartaRad Radex RD1503+ Outdoor Version (V2.0)

Nadeszła pora na zapoznanie was ze znanym mi od lat produktem QuartaRad Radex RD1503+, jednak przyznać muszę, że o najnowszej wersji „Outdoor” dowiedziałem się dość niedawno. Wersja oprogramowania w testowanym modelu to 2.0

Zestaw producenta obejmuje:

• Solidne pudełko wyłożone gąbką (idealne do przechowywania dozymetru)
• Dozymetr RD1503+
• Dwie baterie R3 AAA
• Certyfikat
• Instrukcję „szybki start”

Szkoda, że nie dodano tutaj również etui, ale na szczęście istnieje możliwość takowego dokupić.

Obudowa jak widać z białego koloru, zmieniła się na pomarańczowy, wszystko ze względu na prośby osób pracujących w terenie, kolor ten po prostu bardziej rzuca się w oczy. Wielu osobom może on nie przypaść do gustu, mi osobiście spodobał się bardziej od białego. Tworzywo, które wykorzystano do budowy dozymetru jest dobrej jakości, elementy są prawidłowo spasowane, nie trzeszczą i nie uginają się pod naciskiem, wersja testowana posiada dodatkowe uszczelnienia w otworkach przeznaczonych dla rozpadów beta. Mimo wszystko podczas brudnych pomiarów wymagane jest obwinięcie dozymetru w folię. Reasumując dozymetr jest lekki, świetnie leży w dłoni i mieści się bez problemu w kieszeni.

Wyświetlacz zastosowano monochromatyczny, czyli bardzo oszczędny dla poboru energii, do tego umożliwiający idealną widoczność wskazań w pełnym słońcu, a po zmroku istnieje możliwość skorzystania z trzy sekundowego podświetlenia ledowego.

Radex zasilany jest poprzez dwie baterie R3 AAA, czas pracy na jednym zestawie baterii alkalicznych wynosi około 550h, jest to dobry wynik, który pozwala na długie, bezstresowe pomiary, oczywiście czas ten może się skrócić gdy zbyt często będziemy korzystać z podświetlania. Nie zabrakło również wskazania poziomu baterii. Zalecam w tym wypadku nie korzystać z akumulatorków, chyba, że wyższej jakości, których spadek napięcia jest bardzo niski.

Wersja RD1503+ posiada licznik Geigera typu SBM-20 o zakresie energetycznym 0.05 MeV do 3.0 MeV, bardzo popularne rozwiązanie. Z tyłu znajdują się po obu stronach wycięcia dla rozpadów beta, jednak w tej wersji znajduje się tylko jeden licznik po lewej stronie. Otwory te mogły by być większe, czułość na rozpady beta jest delikatnie ograniczona, ale nie można tego też uznać za jakąś wielką wadę, gdyż nadal pozostaje na bardzo dobrym poziomie. Brak filtra wyrównującego charakterystykę energetyczną, czyli dość popularny zabieg, pomiar więc zawsze obejmuje promieniowanie x-Ray, gamma i beta.

Wynik jest uśredniany, a czas odświeżania wskazań zależny jest od mocy dawki jaką rejestruje dozymetr, system ten działa bardzo sprawnie, reakcje są bardzo szybkie, posiada również algorytm, który szybko normalizuje wskazania po dużym spadku lub skoku promieniowania.

Ciekawą opcją dostępna w menu jest możliwość odejmowania tła naturalnego, a tym bardziej, że została w dość ciekawy sposób rozwiązana. Bywa przydatna przy poszukiwaniu lekko aktywnych źródeł promieniowania w terenie.

Podczas pomiaru możemy również w prosty sposób przejść do wyniku dawki przyjętej, niestety zabrakło tutaj funkcji CPM, a szkoda. Każdy przyjęty impuls może być sygnalizowany akustycznie, wszystko zależy od ustawionego poziomu alarmu od 0.1 do 0.9 μSv/h, alarm to nic innego jak właśnie uruchomienie sygnalizacji przyjętych cząstek, istnieje również możliwość ustawienia alarmu wibracyjnego, bardzo ciekawe rozwiązanie.

Zakres pomiarowy w wersji outdoor ewoluował pokaźnie, standardowa wersja liczyła od 0.05 μSv/h do 9.99 μSv/h, co niestety można było bardzo szybko przepełnić, na szczęście w nowej wersji zakres zaczyna się od 0.05 μSv/h, a kończy dopiero na 999 μSv/h, właśnie z tego względu szczególnie polecam zainwestowanie w nowszą wersję, gdyż cena jest tylko nieznacznie wyższa (wersja RD 1703 posiada dwie tuby SBM-20 i zakres również do do 999 μSv/h).

Standardowo wykonałem test porównawczy wraz z innymi dozymetrami przystosowanymi do detekcji kwantów gamma i beta.

Dwie Siatki żarowe Optimus

RD1503+ 15.5 μSv/h | Soeks Quantum 21.00 μSv/h | Terra MKS-05 25.40 μSv/h | Soeks 112 15.5 μSv/h

Filiżanka z polewy uranowej

RD1503+ 6.60 μSv/h | Soeks Quantum 6.65 μSv/h | Terra MKS-05 9.13 μSv/h | Soeks 112 6.52 μSv/h

Medalion energii skalarnej Brązowy Germanowy

RD1503+ 2.26 μSv/h | Soeks Quantum 2.56 μSv/h | Terra MKS-05 2.73 μSv/h | Soeks 112 2.02 μSv/h

Co wynika z tego testu? Jak widzimy czułość na rozpady beta jest jest na dobrym poziomie, plastik częściowo ogranicza rozpady beta, sporo również zależy również od powierzchni czynnej i wielkości próbki pomiarowej, w tym przypadku Terra z odkrytą tubą zyskuje najwięcej na czułości.

Podsumowując, nowa wersja to bardzo udany dozymetr, co prawda nie posiada wielu opcji, ale niektóre są świetnie przemyślane, do tego rzadko zdarza się również, że dozymetr jest odporny nawet na wysokie pole elektromagnetyczne, a na Radexa RD1503+ nie robi one żadnego wrażenia, do tego system szybkiego reagowania na wzrost promieniowania i małe zużycie energii zasługuje na duży plus, minusem jest brak możliwości pomiaru w CPM, brak możliwości komunikacji z komputerem. Generalnie polecam, do większości zastosowań, gdy wybieramy się na wycieczkę do Czarnobyla lub w inne skażone miejsce, warto również pomyśleć o wyższych modelach, takich jak RD1703, RD ONE, RD1212 lub profesjonalnym RD1008.

Podsumowanie Roku 2019

Postanowiłem w końcu napisać podsumowanie, taki plan miałem z roku na rok, ale zawsze z jakiegoś powodu nie dochodził do skutku. Tym razem uznałem, że mam co Świętować, więc wziąłem się w końcu za pisanie.

Ten rok w mojej historii dozymetrii, która rozpoczęła się w 2011 roku był najbardziej bogaty w dozymetry i myślę, że ciężko będzie go kiedykolwiek przebić… podsumowując nie zdołam napisać wszystkich recenzji, które napisać chciałem w tym roku, ale jest to miłe, testowanie i pisanie recenzji sprawia mi wiele radości.

W tym roku między innymi zdobyłem świetny Exploranium-110G na liczniku scyntylacyjnym

Chciałem zamieścić zdjęcie większej części mojej kolekcji, jednak ze względu na to, że nadal mam sporo sprzętu w fazie testów i pisania recenzji, muszę ten pomysł przenieść na dalszy termin, myślę, że do lutego się ze wszystkim wyrobię i zamieszczę zdjęcie zbiorowe większości mojej kolekcji wraz z filmem z pracy wszystkich liczników jednocześnie, tak więc proszę o trochę cierpliwości.

Zdobyłem również komplet Radiometru RKP-2-2 o którym zawsze marzyłem

W ciągu tych 8 lat poznałem kilka wspaniałych osób, które po dziś dzień wspierają mnie w mojej pasji, oczywiście staram się również być zawsze wsparciem również dla nich. Niestety nie obyło się też bez zawodów, gdyż niestety również miałem okazję przekonać się ile dla niektórych jest warta wieloletnia znajomość z osobą, która łączy ta sama pasja, ale nie o tym chciałem pisać.

Metalowy Automess 6150 AD6 bezpośrednio od producenta

Co prawda pierwsze wpisy zaczęły się w 2012 roku, jednak dozymetrią interesowałem się już w 2011 roku, zaczęło się od dokumentu o Czarnobylu, który obejrzałem kilka razy, następnie katastrofa w Fukushimie i oglądanie pierwszych filmów z pomiarów promieniowania właśnie w Japonii obudziła moją pasję na dobre, następnie był to czas kiedy wraz z moją dziewczyną kupiliśmy sobie po prostym Masterze-1, w początkowej fazie blog tworzyliśmy razem, jednak po rozstaniu blog został przekazany mi i po dziś dzień prowadzę go samemu. Master-1 szybko stał się niewystarczający i zaczęliśmy zdobywać nowe mierniki, takie jak Bereg-Iri, czy Polaron Pripyat i dwie sztuki RKSB-104.

Pierwsze dozymetry Master-1 i zdjęcie robione telefonem Nokia

Co roku blog notuje coraz większą ilość unikalnych odsłon, cieszy również obecność sporej ilości osób zza granicy, przez co czasem również kusi stworzenie wersji w języku angielskim. Mam nadzieję, że ta tendencja będzie się utrzymywać jeszcze przez jakiś czas.

Soeks 112 od SRtech, jeddna z popularniejszych recenzji tego roku

Dziękuję Michałowi.W za pomoc w przywróceniu do życia sporej ilości sprzętu dozymetrycznego, bez niego nie miałbym sprawnych antyków takich jak Radiometr RKP-1, czy RK-63, jak i wspólne wyprawy w tereny podwyższonego promieniowania 🙂

Radiometr RK-63 przywrócony do życia przez Michała

Podziękowania również dla Piotrka, dzięki któremu byłem w stanie kupić wiele mierników, który nigdy nie odmówił mi pomocy

Również wielkie podziękowanie dla Karola za tworzenie sond na moje zamówienie i wszelką pomoc.

Dziękuję również Kornelowi za wszelkie wspólne wyprawy i pomoc w nabyciu Radiometru Beta.

Duże podziękowania również kieruje do sklepu SRtech za wzorowy kontakt, obsługę i nie tylko, szczerze polecam zakupy u nich.

Terra MKS-05 z Bluetooth od Ecotest

W przyszłym roku w planach mam kilka wypraw, w tym również Czarnobyl, oby wszystko tylko poszło zgodnie z planem, dużo zależy od tego czy znajdę czas na wszystko, w życiu niestety mam coraz mniej wolnego czasu, zajmuję się również fotografią, sporo podróżuje.

Teraz wracam do pisania recenzji na rok 2020, a będzie o czym czytać, mam w zanadrzu sporo udanych konstrukcji z trochę wyższej półki

 

Polimaster Dozymetr osobisty PM1621 Gamma X-Ray

Kolejnym ciekawym urządzeniem pomiarowym z jakim zamierzam wasz zapoznać jest Polimaster PM1621, znany mi od dość dawna, jednak dopiero nadeszła okazja by trafił do mojej kolekcji. Pełna specyfikacja znajduje się na oficjalnej stronie POLIMASTER

Zestaw producenta zawiera:

• Pudełko
• Baterie R6
• Dozymetr PM1621
• Instrukcję obsługi
• Płyta CD z oprogramowaniem

Standardowe wyposażenie do którego raczej nie można się przyczepić, jest wszystko co w przypadku tego modelu być powinno.

Budowa dozymetru składa się z tworzywa sztucznego, które generalnie robi dobre wrażenie, całkiem solidne i odporne na czynniki zewnętrzne, jest szczelne, czyli idealnie spasowane, posiada certyfikat IP 67, który przewiduje nawet zanurzenia w wodzie, tak więc błoto, deszcz mu nie straszny, jak i również , siarczysty mróz -40°C i upał +50°C, duży plus. Nie zabrakło również klipsu, który umożliwia wygodne przypięcie dozymetru np do paska spodni. Dużym atutem jest fakt, że PM1621 jest dosyć mały, mieści się w dłoni bez problemu.

Do zasilania wystarczy jedna bateria alkaliczna R6 AA, która pozwala na 6-12 miesięcy pomiaru jeśli rzadko korzystamy w czasie dnia z podświetlania i dźwięku, przyznam, że niesamowity wynik, zważywszy na wykorzystanie tylko jednej baterii. Nie ma tutaj możliwości wyłączenia, dozymetr działa bez przerwy, dzięki temu może idealnie sprawdzić się jako monitor promieniowania w domu.

PM1621 wykorzystuje wyświetlacz monochromatyczny, stąd też właśnie bierze się jego oszczędność w poborze energii, zyskujemy w tym wypadku świetną widoczność nawet w pełnym słońcu, a gdy zrobi się ciemno możemy skorzystać podświetlenia, optymalne rozwiązanie.

PM1621 wykorzystuje tubę Geigera o niesamowicie szerokim zakresie mierzonych energii od 10 KeV, aż po 20 MeV! Co prawda urządzenie zostało przystosowane tylko do ustalania przestrzennej dawki gamma i x-Ray, ale radzi sobie w tym wzorowo. Testowana wersja to podstawowy model, który posiada mimo wszystko bardzo duży zakres pomiarowy od 0.01 μSv/h – 0.2 Sv/h (20 R/h). Prędkość wskazań przy skoku promieniowania jest natychmiastowy i co ciekawe, równie szybko stabilizuje wskazania. Reaguje już na jedną torowaną elektrodę tig, czy umywalkę.

Kolejnym świetnym rozwiązaniem jest alarm, po którym Dozymetr zaczyna wydawać z siebie dźwięki o częstotliwości poziomu od 1 do 4. Próg alarmu możemy ustalić z dokładnością 0.01 μSv/h! Jeśli zamierzamy używać PM1621 jako monitora promieniowania, nic nie stoi na przeszkodzie ustalić alarm na 0.20 μSv/h by nawet lekko wyższe wskazania dawały o sobie znać. Dźwięku przyjętych cząstek tutaj nie uświadczymy, ale zważywszy na zastosowanie dozymetru, jest to w pełni zrozumiałe.

Polimaster zapisuje dane pomiarowe, które poprzez port IrDA i dołączone oprogramowanie możemy przesłać do komputera, bądź laptopa. Szkoda, że nie zastosowano tutaj funkcji bluetooth, obecnie coraz rzadziej wykorzystuje się IrDA, dlatego wymagane raczej jest dokupienie modułu na usb.

Funkcje PM1621 obejmują

• Wskazania mocy dawki gamma (wyższe modele wyświetlają również błąd statystyczny)
• Przyjętą dawkę promieniowania wrażenie z czasem ekspozycji
• Datę produkcji
• Możliwość aktywacji portu IrDA
• Aktywację Alarmu
• Aktywację wibracji w czasie alarmu

Standardowo wykonałem kilka testów z innymi dozymetrami ustalającymi moc dawki gamma, które prezentuję poniżej:

Dwie Siatki żarowe Optimus

PM1621 2.22 μSv/h | Terra MKS-05 3.48 μSv/h | Automess 6150AD6 3.19 μSv/h | DoseRae 2 2.80 μSv/h

Medalion energii skalarnej Kryształowy

PM1621 1.18 μSv/h | Terra MKS-05 1.08 μSv/h | Automess 6150AD6 0.9 μSv/h | DoseRae 2 1.61 μSv/h

Medalion energii skalarnej Brązowy Germanowy

PM1621 0.93 μSv/h | Terra MKS-05 1.02 μSv/h | Automess 6150AD6 0.95 μSv/h | DoseRae 2 1.26 μSv/h

Co wynika z tego testu? Oczywiście wykorzystane dozymetry różnią się powierzchnią pomiarową i zakresem mierzonych energii, ale jak widać pm1621 ma małą tubę, dlatego przy większych siatkach żarowych notuje niższy wynik.

Podsumowując, co prawda cena PM1621 jest bardzo wysoka, ale urządzenie zostało przystosowane do specjalistycznych sytuacji, jest w pełni szczelne, więc idealnie sprawdzi się w zapylonych, wilgotnych miejscach, ponadto bez przerwy monitoruje poziom promieniowania i wymaga wymiany baterii nie szybciej niż co pół roku (zazwyczaj jest to jednak rok). Trzeba również pamiętać, że zostało przystosowane do ustalania przestrzennej mocy dawki gamma i x-ray. Polecam, mnie ten dozymetr w pełni zadowala, cieszę się, że go posiadam.

Ftlab Wireless Smart Geiger BSG-001

Nadszedł czas by przedstawić wam ostatni miernik promieniowania jonizującego wyprodukowanego przez Technonia. Nabyć go możecie TUTAJ.

Poprzednie wersje, przystosowane pod złącze 3,5mm oceniłem całkiem dobrze, mimo kilku błędów, sprawdziły się całkiem nieźle, tym razem jednak sprzęt został przystosowany do innych potrzeb, ale o tym dowiecie się czytając recenzję do końca.

Skład zestawu producenta wchodzi:

• Pudełko
• Wireless Smart Geiger
• Instrukcja
• Taśma przylepna obustronna

Budowa dozymetru w pełni składa się z plastiku, na szczęście całość została dobrze spasowana i skręcona na śruby, złącza posiadają gumowe zatyczki, plastik jest dobrej jakości i nie ugina się pod naciskiem, nie mam większych zastrzeżeń. Niestety nie jest szczelny, tak więc należy unikać deszczu, radioaktywnego kurzu, ogólnie jeśli zamierzamy zabierać go poza dom, polecam najpierw spakować BSG-001 w szczelny woreczek strunowy, zyskuje wtedy odporność i zwiększa to jego funkcjonalność. 

BSG-001 posiada złącze micro USB, które umożliwia ładowanie i włącznik, prócz tego diodę sygnalizującą pracę licznika.

Według danych z pudełka, do korzystania z Wireless Smart Geiger potrzebny jest nam telefon z systemem, Android 4.2 lub iOS, w sklepie Google nie znajdziemy aplikacji na Androidzie 4.1. Łączność odbywa się poprzez bluetooth, czyli w pełni bezprzewodowo, bardzo ciekawe rozwiązanie, ogranicza to częściowo błędy pomiarowe, które występowały po lekkim ruchu licznikiem zamontowanym w złączu 3.5mm.

Do zasilania potrzebujemy dwie baterie, bądź akumulatory typu R3, czas pracy na dwóch akumulatorach 800mAh wynosi ponad 50h, jest to dobry wynik, zważywszy na to, że urządzenie wykorzystuje łączność bezprzewodową. Nie brakuje również portu micro usb do ładowania akumulatorków. Niestety wymiana baterii wymaga śrubokręta.

Sercem urządzenia jest półprzewodnikowy miernik o całkiem przyzwoitej powierzchni, według producenta, BSG-001 został przystosowany wyłączenie do ustalania mocy dawki gamma i promieniowania rentgenowskiego x-Ray, po testach muszę jednak stwierdzić, że reaguje również na rozpady beta, moim zdaniem jest to atut.  Niestety tak jak w innych licznikach tego typu, jest on czuły na wstrząsy, błyski lampy fotograficznej i wysokie promieniowanie elektromagnetyczne.

Środek punktu pomiarowego nie znajduje się w miejscu znaku radioaktywności, jest dokładnie po drugiej stronie, początkowo zbiło mnie to z tropu.

Zakres pomiarowy zaczyna się od 0.05 μSv/h, a kończy na 200 μSv/h, dość standardowy i w większości przypadków wystarczający, w domowych warunkach wręcz zbyt wysoki, jednak po testach stwierdzam, że mierzy również poza ten zakres, być może kosztem większego błędu statystycznego, standardowy wynosi +-15%.

Podczas pomiarów BSG-001 zachowuje się dobrze, reaguje już na umywalkę, wyskakuje powyżej 7 μSv/h przy ceramice uranowej, jednak czas odświeżania wskazań wynosi minute, a przy tym jest uśredniany, dlatego bywa, że musimy poczekać kilka minut, ma to jednak też swoje plusy, zauważyłem, że wyniki są bardziej powtarzalne i dokładnie, jednak pamiętajmy, że mimo wszystko jest to monitor promieniowania, niż sprzęt do szybkich pomiarów w terenie, stąd też miejsce na haczyk z tyłu i dołączona taśma przylepna. Wzrost wskazań informuje również miganie czerwonej diody na obudowie dozymetru.

Aplikacja posiada możliwość zapisu danych pomiarowych, tworzy również ładny histogram wskazań, niestety wiele ustawień w niej nie znajdziemy, aktualizacje również przestały się pojawiać, szkoda, że zabrakło tutaj możliwości korzystania z GPS. Dźwięku przyjętych cząstek również nie uświadczymy.

Wykonałem również kilka pomiarów, porównując wskazania z innymi licznikami, pamiętajmy jednak, że wpływ na wynik ma wiele czynników i wskazania nie mogą być dokładnie takie same. Zapraszam do zapoznania się z wynikami poniżej:

Spodek ze szkła uranowego

BSG-001 1,04 μSv/h | KB6011 0.54 μSv/h | Soeks Quantum 1.31 μSv/h | GMC-320+ 0.91 μSv/h

Kryształowy Medalion Energii Skalarnej

BSG-001 7.10 μSv/h | KB6011 1.6 μSv/h | Soeks Quantum 2.43 μSv/h | GMC-320+ 1.9 μSv/h

Filiżanka z ceramiki uranowej

BSG-001  7.76 μSv/h | KB6011  2.44 μSv/h | Soeks Quantum  5.85 μSv/h | GMC-320+ 3.35 μSv/h

Co wynika z tego testu? Jak widać BSG-001 reaguje na rozpady beta i to dość pokaźnie, patrząc jednak na przeznaczenie tego miernika, jest to moim zdaniem mimo wszystko plus. Same wskazania są zaskakująco dobre, właśnie ze względu na czułość, ja widać bardziej punktowe źródła promieniowania notują znacznie wyższe wyniki, właśnie ze względu na znacznie mniejszą powierzchnię czujnika półprzewodnikowego.

Podsumowując, wersja bezprzewodowa została przystosowana bardziej jako monitor promieniowania, niż typowy dozymetr, jednak w domowych warunkach również może przydać się do standardowych pomiarów (płytki, ceramika, stare zegarki, siatki żarowe, marmur, kamienie…) wymaga jednak to większej cierpliwości, zyskujemy jednak bardziej stabilne wskazania. Nie obyło się również bez minusów, takich jak wzrost wskazań podczas wstrząsów, mocnego błysku światła, czy wysokiego pola elektromagnetycznego. Generalnie zważywszy na cenę, mogę polecić ten miernik, na swój sposób jest oryginalny i użyteczny.

Dozymetr KB6011 Aliexpress

Dziś mam okazję zapoznać was z dość nowym sprzętem do pomiaru promieniowania jonizującego, dozymetr występuje w kilku wersjach, starsza KB4011, oraz dwie nowsze KB6011 i KB6011 SBM-20, w recenzji opiszę wersję ze szklaną tubą Geigera M4011.

Dozymetr w świetnej cenie możemy nabyć TUTAJ

W zestawie otrzymujemy:

1. Dozymetr
2. Pudełko
3. Kabelek micro USB
4. Instrukcję (Angielski/Chiński)
5. Radiation Protection Manual po chińsku

Zestaw dość minimalistyczny, jednak zważywszy na cenę należy uznać go za plus, niczego nie zabrakło.

Budowa dozymetru składa się w pełni z plastiku, tworzywo to jest na szczęście dobrze spasowane, a jego jakość, choć nie jest najwyższej klasy, nie sprawia żadnego problemu, nie mamy wrażenia, że sprzęt zaraz rozleci się w rękach. Z tyłu i po bokach zostały wycięte specjalne otwory dla rozpadów beta, oczywiście brak tutaj filtra, tak więc pomiar cały czas uwzględnia kwanty gamma i rozpady beta. Przypomnę również, że na wzgląd tych otworków dozymetr traci szczelność i wymaga obwinięcia w folie podczas brudnych pomiarów.

Wyświetlacz zastosowano tutaj monochromatyczny, czyli oszczędne dla poboru energii rozwiązanie, które daje nam idealną widoczność w pełnym słońcu, a dzięki możliwości podświetlenia ekranu (z tego co zauważyłem kolor podświetlenia może być błękitny lub pomarańczowy w zależności od wersji) zyskujemy również widoczność w nocy, co ciekawe, zawsze przy włączeniu urządzenia podświetlenie uruchamia się na nowo i trzeba ponownie je wyłączyć w menu.

KB6011 posiada akustyczny sygnał każdego przyjętego impulsu, bardzo przydatna funkcja, istnieje możliwość jego wyłączenia, jak i ustalenia progu alarmu, niestety progi alarmowe są tylko cztery (0.5/1.0/2.0 i 5.0), a dźwięk wyłączamy jedynie gdy sam alarm jest zdezaktywowany, nie do końca przemyślane rozwiązanie. Samych ustawień niestety jest bardzo mało.

Za zasilanie odpowiada wbudowany akumulator 3,7V 1200mAh, czas pracy na jednym ładowaniu przy aktywnym dźwięku i niezbyt częstym korzystaniu z podświetlania wynosi około 15h, nie jest to oszałamiający wynik, tutaj nadmienię również, że nie zabrakło wyświetlanego stopnia naładowania akumulatorka. Samo ładowanie odbywa się poprzez por micro USB, nic nie stoi więc na przeszkodzie by korzystać z powerbanka, kolejny plus.

Sercem testowanej wersji jest szklana tuba Geigera typu M4011, została umieszczona blisko otworów z boku i tyłu urządzenia, wpływa to korzystnie na wykrywanie skażeń beta promieniotwórczych. Nie ma tutaj specjalnego filtra wyrównującego charakterystykę energetyczną, dlatego cały czas wykonujemy pomiar aktywności kwantów gamma i rozpadów beta. Zakres pomiarowy zaczyna się od 0.01 μSv/h, a kończy na 5000 μSv/h, bardzo szeroki zakres jak na mały Kieszonkowy dozymetr, generalnie spore zaskoczenie bo wcześniejszych testowanych urządzeniach z Chin, których zakres kończył się na 99.99 μSv/h.

KB6011 po uruchomieniu wyświetla moc dawki w czasie rzeczywistym, prócz tego prezentowany jest wynik średniej, wcześniejsze wersję wskazywały w tym miejscu wynik w CPM. Po przejściu dalej mamy okazję spojrzeć na histogram i wynik w CPS, przydatna funkcja. Kolejna ciekawa opcja jaką kryje w sobie kb6011, to licznik kontaktu z źródłem promieniowania, każda sytuacja w której wyjdziemy poza ustalony próg alarmu, będzie odnotowany wraz z czasem ekspozycji.

Wykonałem kilka porównawczych pomiarów z innymi licznikami umożliwiających pomiar rozpadów beta wraz z kwantami gamma, a są to: Soeks Quantum, Soeks 112, GQ GMC-320 PLUS, Terra MKS-05 Bluetooth. Wynik testu jest dosyć ciekawy.

Kryształowy Medalion Energii Skalarnej

KB6011 – 1.6 μSv/h

MKS-05 Bluetooth – 4.6 μSv/h

Soeks 112 – 2.77 μSv/h

GQ GMC-320 Plus – 1.9 μSv/h

Germanowy Czarny Medalion Energii Skalarnej (Angel)

KB6011 –  1.7 μSv/h

MKS-05 Bluetooth – 4.6 μSv/h

Soeks 112 – 2.7 μSv/h

GQ GMC-320 Plus – 1.7 μSv/h

Izotopowa Czujka Dymu

KB6011 –  1.2 μSv/h

MKS-05 Bluetooth – 3.78 μSv/h (0.903 cm2 min)

Soeks 112 – 3.38 μSv/h

GQ GMC-320 Plus – 2.6 μSv/h

Co wynika z tego testu? Jak widzimy szklana tuba częściowo tłumi rozpady beta, tak samo jak miało to miejsce w przypadku GQ GMC-320 Plus, co ciekawe przy czujce dymu wskazania KB6011 są znacznie niższe, jednak sam proces wskazań i czułość nie jest zła, ale też nie szczególnie dobra, ustępuje detektorom GM typu STS-5 i SBM-20.

Podsumowując, zważywszy na cenę jest to chyba obecnie jedna z lepszych propozycji na aliexpress, czułość jest na całkiem przyzwoitym poziomie, tuba blisko okienka i całkiem spore otworki dla rozpadów beta, również samo urządzenie jest małe, posiada szeroki zakres pomiarowy i energooszczędny wyświetlacz, według mnie jest znacznie ciekawszy rozwiązaniem niż BR-6 gdzie tuba została oddalona od okna pomiarowego i BR-9B, gdzie natomiast zabrakło okienka dla rozpadów beta, co prawda za KB6011 przyjdzie nam zapłacić trochę więcej, ale myślę, że warto. Prosty, funkcjonalny i mały dozymetr.

Dozymetr Terra MKS-05 Bluetooth

Pamiętam jak w 2011 roku po raz pierwszy ujrzałem ten dozymetr, od razu mi się spodobał, czułem, że kiedyś będę go miał i tak po 8 latach trafił w moje ręce. Pora przedstawić wam dość popularny model Terra MKS-05 z bluetooth, może się zdawać, że jest to rozbudowana bądź nawet wersja premium Terry-P, jednak w rzeczywistości jest rozwinięciem czarnej Terry MKS-05. Sprzęt ten można nabyć na oficjalnej stronie producenta Ecotest.

W zestawie znajduję się:

1. Pudełko
2. Obszerna instrukcja w języku angielskim
3. Dwie baterie alkaliczne
4. Dozymetr Terra MKS-05
5. Etui

Obudowa Terry jest w pełni wykonana z plastiku, który na szczęście został porządnie spasowany, nie jest to tworzywo najwyższej jakości, jednak generalnie nie ma do czego się przyczepić. Szybka, który zabezpiecza wyświetlacz nie zbiera jakoś ekstremalnie łatwo rys, jednak mimo to zalecam używanie folii ochronnej. Szczelność urządzenia jest na całkiem przyzwoitym poziomie, posiada certyfikat IP20, który przewiduje odporność na kurz.

Dozymetr zasilany jest poprzez dwie baterie AAA R3, mogą to być również akumulatorki. Czas pracy na jednym zestawie ogniw wynosi około 2000h, jest to świetny wynik, nic nie stoi na przeszkodzie używania sprawdzonych baterii alkalicznych (zmniejszając ryzyko ich wylania). Oczywiście czas pracy na jednym zestawie baterii wyraźnie skraca się podczas korzystania z funkcji bluetooth, na szczęście na wyświetlaczu nie zabrakło wskazania poziomu naładowania baterii.

Zastosowano tutaj wyświetlacz monochromatyczny, znacznie większy od żółtej i czarnej Terry, ekraniki tego typu mają swoje zalety, zyskujemy idealną widoczność wskazań nawet w pełnym słońcu, a prócz tego energooszczędność. Istnieje również możliwość podświetlenia, a samo podświetlenie jest równomierne i nie razi w oczy.

Sercem urządzenia jest popularna tuba Geigera SBM-20 z zakresem energetycznym 0,05 MeV – 3 MeV, wraz z klapką pełniącą rolę filtra wyrównującego charakterystykę energetyczną dla ustalania przestrzennej mocy dawki gamma, a po jej zdjęciu ustalania gęstości strumienia rozpadów beta, całkiem wygodne rozwiązanie, należy jednak uważać by klapki tej nie zgubić i nie wyłamać zaczepów. Czułość jest na dobrym poziomie, można uznać, że wyciska z SBM-20 całkiem sporo, szkoda jednak, że producent nie pokusił się o zamontowanie dwóch tub tego typu, tak jak w Soeks Quantum. Ogólnie reakcja wzrostu wskazań pojawia się już gdy Terra zbliży się do umywalki.

Wracając do filtra odcinającego rozpady beta, wykonałem kilka testów na źródłach promieniowania beta, dla szkła uranowego wzrost wskazań jest minimalny, natomiast dla polewy uranowej zdecydowanie bardziej widoczny, należy pamiętać, że w tym wypadku częściowo emitowane są również kwanty gamma, tak więc filtr w Terra MKS-05 przepuszcza minimalnie rozpady beta, ale nie należy uznać tego za minus, gdyż mimo wszystko odcina ją bardzo dobrze.

Wyniki pomiarów są uśrednianie, dzięki temu bardziej stabilne, prócz podstawowych jednostek μSv/h istnieje możliwość ustalenia ilości rozpadów beta na cm2 min. Podczas pomiaru wyświetlany jest również szacowany margines błędu, co uznaje za plus. Kolejnym atutem jest automatyczny reset uśrednionego wyniku przy skoku wskazań, dzięki temu otrzymujemy szybko przybliżony poziom promieniowania bez zbędnego czekania jak np w GQ GMC-320 PLUS. 

Zakres pomiarowy pozytywnie zaskakuje i równocześnie zastanawia, zaczyna się od 0.01 μSv/h, a kończy na 9999 μSv/h, biorąc pod uwagę charakterystykę użytej tuby i jej czas martwy, nie mam pojęcia jak uzyskano tak wysoki zakres, widocznie oprogramowanie koryguje wskazania i z pamięci dodaje do wyniku, bądź wykorzystano sztuczkę z napięciem na tubie. Generalnie zakres ten jest bardzo ciężki do przebicia, mi nie udało się zbliżyć nawet do jego 1/10, dla porównania w żółtej Terra-P zakres kończy się na 999 μSv/h, wersja Terra-P+ posiada poszerzony zakres do 5000 μSv/h, a czarna MKS-05 pozbawiona bluetooth i z mniejszym wyświetlaczem również 9999 μSv/h. Urządzenie jest również w stanie mierzyć przyjętą dawkę, a prócz tego posiada zegarek.

Terra bluetooth wyposażona jest w regulowany alarm i wibrację, możemy ustalić granicę po której dozymetr uruchomi sygnał i zacznie wibrować, jest to przydatna opcja gdy nie możemy cały czas kontrolować wskazań wyświetlanych na Dozymetrze. Również istnieje możliwość zmiany sygnalizacji dźwiękowej na wibracje przy każdym przyjętym rozpadzie.

Kanał bluetooth bywa przydatny podczas podróży i nie tylko, wystarczy pobrać oprogramowanie GS Ecotest na swój telefon z systemem Android, bądź iOS i zyskujemy możliwość zaznaczania wskazań na mapie przy pomocy GPS w telefonie, uwielbiam tą funkcję, którą odpisywałem już w Gamma Sapiens, oba dozymetry korzystają z tej samej aplikacji.

Terra w wersji z bluetooth posiada także pamięć na 1200 pomiarów, które możemy zgrywać na laptop poprzez właśnie kanał bluetooth i dołączone oprogramowanie „Cadmium ECOMONITOR” software – przyznam, że całkiem wygodne rozwiązanie.

Wykonałem testowe pomiary z innymi dozymetrami, które tak jak Terra MKS-05 z bluetooth posiadają możliwość ustalenia mocy dawki gamma a po zdjęciu filtra również gęstości strumienia rozpadów beta. Wybrane modele to Anri-Sosna 01-02 z czterema tubami, RadiaScan 701A i SCMD-1, Soeks Quantum, Soeks 112, dla uproszczenia wszystkie wyniki podane są w μSv/h.

Pomiary mocy dawki Gamma

Medalion germanowy czarny

Terra MKS-05 – 1.22 μSv/h

RadiaScan 701A 1.13 μSv/h

SCMD-1 – 1.22 μSv/h

Anri-Sosna 01-02 4xSBM-20 – 0.75 μSv/h

Medalion germanowy brązowy

Terra MKS-05 – 1.34 μSv/h

RadiaScan 701A 1.03 μSv/h

SCMD-1 – 1.27 μSv/h

Anri-Sosna 01-02 4xSBM-20 – 0.81 μSv/h

Czułość na rozpady Beta

Izotopowa czujka dymu, źródło bez obudowy

Terra MKS-05 – 3.78 μSv/h (0.903 cm2 min)

Soeks 112 – 3.38 μSv/h

Soeks Quantum – 3.27 μSv/h

Spodek ze szkła uranowego

Terra MKS-05 – 1.18 μSv/h (0. cm2 min)

Soeks 112 – 0.96 μSv/h

Soeks Quantum – 1.47 μSv/h

Co wynika z tego testu? Oczywiście wyniki nie mogły być takie same, każdy z liczników posiada inną powierzchnię pomiarową, co wpływa na ostateczny wynik, jak widać dozymetry posiadające większą powierzchnie pomiarową notują wyższe wyniki dla większych źródeł promieniowania, takich jak spodek ze szkła uranowego, a niższe dla mniejszych źródeł typu medaliony energii Skalarnej.

Podsumowując, popularność tego modelu nie jest dla mnie zaskakująca, to bardzo udany dozymetr idealny do kontroli środowiska, stąd też cieszy się takim powodzeniem, jednak na wycieczkach do Czarnobyla, częściej widujemy tańsze żółte wersje Terry. Przed korzystaniem z urządzenia należy najpierw zapoznać się z instrukcją, znajdziemy w niej przydatne informacje, minimum jak zmienić wartość alarmu, czy dokonywać pomiaru gęstości rozpadów beta na cm2 min z odjętym tłem naturalnym. Czułość jest na dobrym poziomie, czyli na tyle ile pozwala użyta tuba, sam proces zliczania i uśredniania też jest na plus, większych braków, czy wad nie zauważyłem, szkoda tylko, że nie dodano jednostek CPM. Ostatnim słowem napiszę

: Polecam.

 

Universal Radiometer UDAR-1 (Universal Digital Analog Radiometer)

W końcu trafił w moje ręce oczekiwany model radiometru uniwersalnego UDAR-1, jest to jakby nie patrzeć rozwinięcie modelu UDR-1, ale nie jego następca jakby mogło się wydawać.

Budowa aparatury to zdecydowany krok na przód, co prawda obudowa to ten sam plastik, który wykorzystano w UDR-1, jednak przedni panel został wykonany z grawerowanego tworzywa, duży plus, koniec z fałdami na folii, istnieje również tańsza wersja, która nadal wykorzystuje folię, opcja dla osób, które chcą zaoszczędzić, funkcjonalność obu pozostaje bez zmian.

Zasilanie nie uległo zmianie, nadal wewnątrz kryje się akumulator typu 18650 3,7V, który możemy ładować poprzez kabel USB typu drukarkowego, czyli nic nie stoi na przeszkodzie by korzystać nawet z powerbanka. Czas pracy na sondzie 500V wynosi około 20h, jest to niezły wynik, po spadku napięcia poniżej 3V radiometr przestaje działać i sygnalizuje diodą spadek napięcia. Akumulator ładowany jest do wartości 4,2V, niestety zabrakło diody wskazującej koniec procesu ładowania, jednak wystarczy włączyć urządzenie, przełączyć tryb na „bat” i sprawdzić napięcie akumulatorka, amperomierz wówczas działa jak multimetr ustawiony na pomiar napięcia do 5V, świetne rozwiązanie.

Z tyłu urządzenia znajduję się dwa przyciski, jeden uruchamiający Radiometr, a drugi aktywujący akustyczną sygnalizację przyjętych cząstek, tutaj od razu należy poinformować, że dźwięk jest znacznie głośniejszy niż w poprzedniku, dla mnie jest to zdecydowany atut, jednak gdy w danej sytuacji jest zbyt głośny, można go bez problemu wyłączyć, bądź podpiąć słuchawki.

Radiometr jest w pełni kompatybilny z sondami do Polonowskiego Rusta jak i wszystkimi innymi, jedynym wymogiem jest złącze BNC 2.5, gdyż mamy możliwość dokładnego ustalenia potencjonometrem napięcia pracy w zakresie od 0 do 1800V, a progu dyskryminacji od 0 do 200 mV.

Przejdźmy do wskazań, tym razem zamiast wyświetlacza zastosowano tutaj amperomierz, Radiometr zaczął przypominać RUST-3, ale zważywszy na jego funkcjonalność, przewyższa go! Zakresy przestawiane są automatycznie, a informacja o obecnym zakresie sygnalizowana jest zapaleniem się odpowiedniej diody.

Jak dobrze wiemy, RUST-3 posiada tylko jednostki CPS, UDAR-1 idzie o kilka kroków do przodu i prócz jednostek CPS serwuje nam CPM, również uGy/h przystosowane do sondy gamma. Do wyboru jest też czas uśredniania wyniku  1s/5s/20s i 60s, szkoda, że nie pokuszono się jeszcze o tryb 120s zwiększając dokładność pomiarów.

Nowością jest możliwość ustalenia czasu martwego, tego UDR-1 nie posiada.

UDAR-1 również pozwala na połączenie z laptopem/komputerem, wystarczy pobrać darmowe oprogramowanie Radiation Logger.

Podsumowując, wersję tą stawiam wyżej od UDR-1, posiada kilka ciekawych usprawnień, samo wykonanie też jest lepsze, a dzięki uśrednianiu wyniku przez 60 sekund zmniejszany znacznie fluktuacje wskazań zyskując bardziej precyzyjny wynik pomiaru. Widoczność w słońcu i ciemności jest idealna, skala została pokryta farbą okresowego świecenia, a dioda obok również ją podświetlają. Polecam, jeśli lubisz lub zawsze chciałeś mieć RUST-3, pokochasz również UDAR-1.