Dozymetr Radiation Monitor NR-850 PUDIBEI

Tym razem postanowiłem porównać niebieski model NR-850, czyli tańszą wersję czerwonego NR-950, którą recenzję znajdziecie TUTAJ. Sprawdźmy czy oba modele w ogóle czymś się różnią, częściowo recenzja ta będzie kopią tej z wersji NR-950, jedynie tam gdzie uległy jakieś zmiany, będą napisane na nowo tak by nie powtarzać wszystkiego na nowo.

Poszczególne wersję być może zbyt wiele się nie różnią, ale według producenta NR-750 nie posiada surowych jednostek CPS i CPM i inny licznik GM wewnątrz obudowy, wspomniano również o mniejszym zapotrzebowaniu na energię w wyższych modelach i precyzji wskazań:

• Model NR-750 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 15%
• Model NR-850 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 10%
• Model NR-900 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 5%
• Model NR-950 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 3%
• Model NR-1050 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 2%

Nie jestem co do tych wartości przekonany i ciężko mi uwierzyć w tak mały błąd statystyczny najwyższych modeli, ale sprawdzimy to porównując z NR-950.

Zestaw producenta prezentuje się następująco:

• Kartonowe pudełko
• instrukcja obsługi w języku Chińskim i Angielskim
• Certyfikat QC PASS
• Dozymetr

Brakuje tutaj etui, baterii, ale zważywszy na niską cenę urządzenia, można te braki zrozumieć.

Pełen zestaw jaki otrzymujemy po zakupie NR-850, czyli dokładnie taki sam jak w droższym NR-950

Urządzenie nie jest szczególnie duże, jego wymiary to 135x70x24mm, obudowa jest nieźle wykonana, nie skrzypi, nie trzeszczy i jest porządnie spasowana, tworzywo sztuczne nie jest idealnej jakości, ale też nie można powiedzieć by było jakieś tandetne, nie mamy tutaj żadnego certyfikatu normy szczelności, mimo, że NR-850 zdaje się być dość szczelny. Urządzenie standardowo ma nałożoną folię, która po kilku dniach sama schodzi z obudowy, szybka chroniąca ekran łatwo się rysuje, więc polecam zastosować własną folię dobrej jakości. Wyświetlacz jest odpowiednio oddalony względem wspomnianej szybki, przypadkowe uderzenie nie powinno skończyć się wylaniem. Zakres temperatur w jakich dozymetr może pracować to -10°C do 45°C, brak więc zastrzeżeń. Przyciski membranowe na przednim panelu działają poprawnie, mają wyczuwalny, miękki cichy klik.

w dozymetrze zastosowano wyświetlacz monochromatyczny TFT z możliwość włączenia jego podświetlenia, takie rozwiązanie jest energooszczędne, dające poza tym idealną widoczność w słońcu, a po zmroku możemy skorzystać ze wspomnianego podświetlenia.

Za zasilanie odpowiadają dwie baterie R6, najlepiej korzystać z alkalicznych, bądź akumulatorków, czas pracy na jednym zestawie wynosi około 350-400h i jest do dobry wynik, niestety zabrakło tutaj portu micro USB, bądź USB typu C, który byłby przydatny podczas używania akumulatorków i ładowania ich w podróży power bankiem. Wyświetlacz wskazuje poziom zużycia zasilania poprzez ikonę baterii.

Wymiana baterii jest prosta, a czas pracy na jednym zestawie odpowiednio długi

Dozymetr został przystosowany do pomiaru promieniowania rentgenowskiego, czyli x-ray, kwantów gamma i rozpadów beta o wysokiej energii, stąd też wynik prezentowany na wyświetlaczu jest ich składową, brak tutaj filtra wyrównującego charakterystykę energetyczną czy okienka, które jeszcze zwiększyłoby czułość dozymetru. Zakres mierzonych energii dość standardowy od 50 keV do 1.5 MeV podany oczywiście jako parametr licznika GM bez uwzględnienia gęstości tworzywa sztucznego które je osłania, zakres pomiarowy natomiast jest od 0.01 µSv/h do 1000 µSv/h, gdzie w nawiasie podano wartość 10 mSv/h jako maksimum, nie wiem jak to rozumieć, czy zakres jednak kończy się jednak na 10000 µSv/h, a może to po prostu błąd w instrukcji, tym razem jednak sprawdzimy to w dalszej części recenzji by mieć pewność. Sercem NR-850 jest szklany Chiński licznik GM typu J321 zamiast J305 jak w NR-950, jeśli dobrze się orientuje, nadal jest to lepszy odpowiednik popularnego M4011, jako, że obudowa jest szczelna, a z tyłu brak otworów względem zamontowanego licznika GM, nie musiano go zabezpieczać przed promieniami UV. Oczywiście jak każdy dozymetr wyposażony w typowy licznik GM, tak i w tym przypadku dozymetr wzorcowany był pod jeden wybrany izotop, w tym przypadku Cez-137 i nie posiada kompensacji energetycznej mocy dawki podczas pomiaru, stąd też jedynym ratunkiem są surowe jednostki i świadomość jaki nuklid obecnie jest przez nas mierzony, ale jest to typowe dla większości dozymetrów, wyjątkiem są mierniki scyntylacyjne, ale też nie wszystkie.

Algorytm pomiaru i jego dynamika to obecnie najlepsze rozwiązanie jakie miałem okazję testować w dozymetrach i na szczęście tutaj również się znalazło, czas uśredniania wyniku jest odpowiedni, a sam algorytm kasujący wynik przy gwałtownym wzroście lub spadku promieniowania jest idealnym rozwiązaniem, znanym z droższych dozymetrów.

Radiation Monitor NR-850 BLUE (Niebieski) podczas pomiaru ceramika uranowej, skok wskazań jest natychmiastowy

Spójrzmy na informacje jakie znalazły się na wyświetlaczu podczas pomiaru:

• Obecna moc dawki w µSv/h, µGy/h bądź  mR/h, ewentualnie do wyboru surowe jednostki CPM, bądź CPS
• Dawka przyjęta wyłącznie w jednostkach µSv
• Data wskazująca od kiedy liczona jest dawka przyjęta
• Czas
• Ustalony alarm dla mocy dawki
• Ustalony alarm dla dawki przyjętej
• Stan zużycia baterii

Jak widzimy, wyświetlacz pomieścił sporo informacji, szkoda, że przyciski strzałek nie wykorzystano do skakania między ekranami, zabrakło tutaj histogramu czy innych dodatkowych ekranów informacyjnych o średniej pomiarowej czy najwyższej zarejestrowanej wartości.

Dostępne opcję:

• Setting Unit – do wyboru jednostka pomiarowa µSv/h,  µGy/h, mR/h, CPM, CPS
• Setting Alarm – Dose Alarm dla ustawień alarmu dawkomierza, Rate Alarm dla mocy dawki i Delete Dose dla kasowania przyjętej dawki, tą opcję należy użyć po pierwszej zmianie daty by pozbyć się wyświetlanego 2099 roku.
• System Clock – Czas i data, tutaj dziwna sprawa, wartości te resetują się po wyłączeniu dozymetru, być może są ustawienia wyłącznie dla dawkomierza, ewentualnie błąd oprogramowania
• Alarm Mode – Ustawienia alarmu, mamy do wyboru akustyczny, wizualny i wibracyjny, możemy również ustawić aktywny każdy z nich
• Setting Disp – Ustawienia wyświetlacza, czyli zmiana języka z Chińskiego na Angielski i kontrastu wyświetlacza

Na tym koniec ustawień, cieszy możliwość skorzystania z surowych jednostek i alarm przekroczenia mocy dawki, bądź dawki przyjętej, szkoda jednak, że zabrakło możliwości aktywacji dźwięku przyjętych kwantów, nie uświadczymy tutaj klasycznego terkotania po przybliżeniu dozymetru do źródła promieniowania, czy pracy podczas uśpienia wyświetlacza.

Podczas pomiarów dozymetr sprawdzał się bardzo dobrze, wynik jest uśredniany, a dynamika pomiaru wychodzi poza standardy dozymetrów made in China, reakcja na źródła promieniowania jest natychmiastowa, a poza tym szybko uzyskujemy przybliżony wynik, który często okazuje trafny, poza tym NR-850 bez problemu reagował na szkło uranowe, płytki podłogowe czy umywalkę w łazience, więc na lekko aktywne obiekty w naszym otoczeniu. Bolączką jest wcześniej wspomniany brak okna pomiarowego, na przeszkodzie stoi tworzywo sztuczne obudowy jak i brak naniesionego znaku plusa dla środka czułości licznika GM.

Wykonałem test porównawczy z innymi dozymetrami o podobnym zastosowaniu, tutaj warto zwrócić uwagę na wyniki wersji NR-950 opartej o szklany licznik GM typu J305. Przekonajmy się czy wersja niższa i tańsza również sprawdza się dobrze

* Kliknij w tabelkę aby ją powiększyć

Co pierwsze rzuca się w oczy, to fakt, że często NR-850 wygrywał z NR-950 i jest to spore zaskoczenie, po cichu zdradzę, że recenzja najwyższego modelu NR-1050 również będzie dostępna na blogu. Test ten generalnie na chwilę obecną wskazuje, że wersja NR-850 jest najczulszym dozymetrem produkcji Chińskiej jaką testowałem, wypadała świetnie, jednak nadal pozostaje w tyle do SBM-20.

Postanowiłem dokonać testu powyżej 1000 µSv/h i jako, że miałem okazję przetestować na źródle promieniowania powyżej 3000 µSv/h, mogłem upewnić się, że jednak zakres pomiarowy nie kończy się na 1 mSv/h, a zapewne właśnie na 10 mSv/h i jest to świetny wynik.

Podsumowując, wersja ta praktycznie nie różni się względem droższej NR-950, posiada inny licznik GM, ale podobnej czułości, a być może nawet i czulszy. Dynamika pomiaru i zakres jest zdecydowanym plusem tego urządzenia, otrzymujemy również dawkomierz, minusem natomiast jest nadal problematyczny zegarek, który resetuje się lub wyświetla głupoty po wyłączeniu i włączeniu dozymetru, poza tym zabrakło akustycznej sygnalizacji przyjętych cząstek radioaktywnych i czułość nadal jest za SBM-20, ogólnie jednak warto.

Plusy:

• Niska cena
• Tańszy niż NR-950, a praktycznie taki sam, czasem nawet czulszy.
• Świetny algorytm pomiarowy zwiększający dynamikę
• Funkcja dawkomierza
• Proste zasilanie przed dwie baterie R6
• Energooszczędny
• Możliwość podświetlenia wyświetlacza
• Wysoki zakres pomiarowy
• Dobra czułość jak na Chiński dozymetr
• Porządne wykonanie
• Funkcja alarmu akustycznego, wizualnego i wibracyjnego dla mocy dawki i dawki przyjętej

Minusy:

• Biedny zestaw producenta
• Brak okienka dla cząstek beta
• Dość mało opcji konfiguracyjnych
• Niewykorzystany potencjał dużej ilości przycisków
• Problemy z resetującym się zegarem
• Brak akustycznej sygnalizacji przyjętych cząstek radioaktywnych
• Brak możliwości ładowania w przypadku użycia akumulatorków
• Brak łączności z PC
• Brak filtra gamma wyrównującego charakterystykę energetyczną (pomiar jest składową kwantów gamma i rozpadów beta)

Dozymetr Radiometr HFS-10 (HH614)

Ostatnio pojawiło się sporo nowych urządzeń pomiarowych produkcji Chińskiej, postanowiłem więc zamówić kilka i przyjrzeć się im dokładnie mając nadzieję, że z latami produkty rodem z aliexpress czy shopee również będą się rozwijać i oferować coraz więcej. Mój egzemplarz dotarł do mnie w marcu 2022 i w tym miesiącu także został wyprodukowany.

Dopisek: Jest to wersja na mniejszym liczniku HH614 z Marca 2022, recenzja na liczniku HH442 niebawem, reszta informacji w podsumowaniu

Zestaw obejmuje:

• Kartonowe pudełko
• Solidnej jakości etui na suwak
• Smyczkę na rękę
• Kabel USB typu C
• Instrukcję obsługi po Angielsku

Biorąc pod uwagę cenę urządzenia, zestaw zaskoczył mnie bardzo pozytywnie, otrzymujemy wszystko co być w nim powinno, cieszy bardzo dobre etui ułatwiające przechowywanie dozymetru.

Cały komplet jaki otrzymujemy po zakupie dozymetr HFS-10

Urządzenie nie jest szczególnie duże, idealnie mieści się w dłoni. Obudowa została wykonana z tworzywa sztucznego, które jest gumowane i świetnie leży w dłoni, mamy po prostu pewny chwyt, samo spasowanie można ocenić bardzo dobrze, nic nie skrzypi nawet przy mocniejszym ucisku obudowy, nie znajdziemy tutaj żadnych tandetnie złączonych elementów, port USB typu C posiada uszczelkę, a otworki na głośnik siateczkę, poza tym otrzymujemy certyfikat IP40, który przewiduje chociażby ochronę przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 1,0 mm i większej. Szybka jest odpowiedniej jakości i nie rysuje się od przecierania, a początkowo także wyposażona w folię ochronną, tył urządzenia skrywa dobrej jakości metalowy klips, pozwalający zamocować dozymetr na pasku spodni. Instrukcja niestety nie zdradza nam zakresu temperatur w jakich urządzenie może pracować. Do kontroli oddano nam trzy przyciski układające się w znaczek „trójlistnej koniczynki”, klik jest dość ciężki, ale dobrze wyczuwalny, a obsługa i nawigacja po menu intuicyjna. Szkoda, że na obudowie nie zaznaczono miejsca w którym znajduje się licznik GM.

Dozymetr wyposażono w kolorowy wyświetlacz TFT o przekątnej 2 cale, przy rozdzielczości 320×240, obraz jest czytelny, kąty widzenia idealne, a maksymalna jasność świetna, nie zabrakło także jej regulacji od 1 do 9. Niestety wyświetlacze tego typu mają wysokie zapotrzebowanie na energię i zazwyczaj nie działają jakoś szczególnie długo na jednym ładowaniu, plusem natomiast jest idealna widoczność gdy braknie światła z zewnątrz, a gdy wyjdziemy dokonać pomiaru w słoneczny dzień, warto podnieść jasność na maksymalną wartość, sprawdza się to świetnie. Na górnej belce przez cały czas pomiaru widzimy datę i godzinę.

Za zasilanie odpowiada wbudowany akumulator litowo polimerowy o pojemności 1800mAh, zamontowany bez lutowania i jego wymiana w przyszłości może być prosta. Czas pracy na w pełni naładowanym akumulatorku wynosi około 20h gdy dozymetr nie jest uśpiony, a gdy działa w tle, czas ten możemy wydłużyć do około 350h. Czas ładowania wynosi około dwie godziny, wystarczy kabel USB typu C, który jest dołączony do zestawu i zwykła ładowarka od telefonu, powerbank, czy port USB, na szczęście natężenie z jakim ładowany jest akumulator to 0.8A, dzięki czemu nie zgrzewa się przesadnie. Podczas ładowania przy wyłączonym dozymetrze mamy dokładną informację o stanie naładowania w procentach, a podczas pracy informuje nas o tym wielostopniowa ikona baterii.

Dozymetr generalnie został przystosowany do oceny poziomu promieniowania dawki gamma (równoważnik dawki HP(10)), jednak także wykrywa cząstki beta o czym wspomina instrukcja obsługi, czy nawet tył urządzenia. Wzorcowanie odbyło się poprzez izotop Cezu-137, stąd też pamiętajmy, że każdy licznik GM nie jest w stanie określić mierzonych energii, stąd też wyświetlany wynik jest wzorcowany pod jeden izotop, stąd też czasem wynik może być zaniżony, bądź zawyżony. Niestety w instrukcji nie podano jakiego detektora użyto, testy wskazywały na dość mały element pomiarowy, nie wytrzymałem zbyt długo i otworzyłem urządzenie, wewnątrz znajduję się nietypowy szklany licznik GM z symbolem HH614, przeszukałem internet i nie znalazłem żadnych informacji na jego temat, więc niestety nie znam zakresu mierzonych energii. Zakres pomiarowy pozytywnie zaskakuje, możemy dokonywać pomiaru od 0.05 μSv/h do 50 mSv/h (50 R/h!), czyli od tła naturalnego aż po niebezpieczne wartości podczas wojny nuklearnej, czy katastrofy radiologicznej.

Nietypowy szklany licznik GM wewnątrz dozymetru, pierwsza wersja posiada HH614 zamiast HH442

Główny ekran posiada trzy wartości pomiarowe, którymi są:

• Obecny zmierzony poziom pomiarowy z krótszym czasem uśredniania
• Uśredniony wynik pomiarowy od momentu uruchomienia dozymetru
• Dawkomierz zliczający dawkę przyjętą, który niestety kasuje się po wyłączeniu dozymetru i w żaden sposób nie da się ustawić by wynik był zapamiętywany

tutaj mam kilka uwag, obecny poziom promieniowania „Real-Time” niestety nie posiada algorytmu znanego z innych urządzeń, dlatego też nawet gdy przeniesiemy dozymetr ze skażonego miejsca w bezpieczne, jesteśmy zmuszeni poczekać 40 sekund do stabilizacji wskazań względem tła naturalnego i odwrotnie, traci na tym dynamika. Zabrakło także jakiegokolwiek skrótu, którym można by ręcznie zresetować pomiar. Wynik uśredniony również ma swój mankament, zlicza średnią od momentu włączenia dozymetru i tu również jeśli chcemy uzyskać sensowną średnią z mierzonego źródła promieniowania, nie mamy możliwości skasowania obecnej średniej w dogodnym momencie, musimy wyłączyć i włączyć dozymetr na nowo.

Po wciśnięciu jakiegokolwiek przycisku przechodzimy do menu, które oferuje:

Schedule – Tutaj możemy włączy zapis danych pomiarowych, ustawić czas trwania zapisu i opóźnienie aktywacji.

Records – tutaj znajdują się zapisane dane, niestety mieści się ich tylko dziesięć, następnie najstarszy zapis jest kasowany.

Delete – Kasowanie aktualnego zapisu lub całego i jako niespodzianka mamy tutaj również ustawienia kalibracji dla licznika GM, czyli CF (calibration factory), funkcja może być całkiem przydatna przy wymianie licznika GM na inny, ale znajduje się w nielogicznym miejscu.

Alarm – Tutaj możemy ustawić alarm dla mocy dawki z dokładnością 0.1 μSv/h i dla dawki przyjętej z dokładnością do 1 μSv.

Unit – do wyboru tutaj mamy niestety tylko dwie jednostki μSv/h lub μGy/h i kolejną niespodziankę, czyli zmianę tłumaczenia menu z Chińskiego na Angielski.

Sound – Natężenie alarmu w skali od 1 do 9, powtórzeń alarmu również od 1 do 9 i włączyć lub wyłączyć akustyczną sygnalizację zarejestrowanych kwantów.

Clock – ustawienia daty i godziny

Sleep – W tym miejscu możemy ustawić po jakim czasie dozymetr przejdzie w tryb uśpienia, do wyboru mamy czas od minuty do dziewięciu, bądź aktywację pracy ciągłej, podczas wygaszenia dozymetr nadal działa, jednak również nie wydaje żadnego dźwięku, poza alarmem przekroczenia mocy dawki lub dawki przyjętej, gdy tyko zostanie przekroczona, uruchamia się alarm i zapala wyświetlacz. Tutaj także znajduje się mała niespodzianka, czyli dziewięciostopniowa regulacja mocy podświetlania.

Zabrakło ustawień dla migającej diody przy każdym przyjętym kwancie, ale na szczęście ona działa również gdy dozymetr jest wygaszony i to akurat przypadło mi do gustu.

Tak jak wcześniej wspominałem, dozymetr może działać około 500h w trybie uśpienia i to akurat jest niezłym wynikiem, może w ten sposób służyć też nam jako dawkomierz, szkoda tylko, że nie pozostawiono nam wyboru czy dawka przyjęta ma być kasowana przy każdym wyłączeniu dozymetru.

Podczas pomiarów dozymetr sprawował się poprawnie, oczywiście pamiętajmy, że jego bieg własny jest niski, a czułość również nie zachwyca, sprzęt raczej został przystosowany do silnych źródeł promieniowania i reaguje wyłącznie na wysokoenergetyczne rozpady beta, a wynik przy słabszych źródłach jest skokowy, pomaga w tym wypadku funkcja średniej, to samo tyczy się tła naturalnego, które potrafi podskoczyć do 0.40 μSv/h gdy wynik średniej zazwyczaj wskazuje coś około 0.10 μSv/h.

Jako pierwsze porównanie wybrałem dozymetry wyłącznie przystosowane do oceny mocy dawki gamma, co prawda HFS-10 również częściowo reaguje na rozpady beta, ale sprawdźmy jak wypadnie podczas tego testu.

* Kliknij w obrazek aby go powiększyć

Ewidentnie widać, że częściowo w pomiarze biorą również rozpady beta, ale tylko te o wysokiej energii, natomiast sam wynik niestety jest bardzo skokowy, potrafi czasem spaść i skoczyć nawet o 50-60%, wszystko ze względu na niski bieg licznika GM, stąd tak znaczące fluktuacje wskazań.

Drugim testem jest uświadomienie wszystkich jak odstaje czułość szklanego licznika GM HH614 względem SBM-20, czy M4011 przy pomiarze źródeł gamma i beta aktywnych, zyskiem natomiast jest 50, czy nawet 500 krotnie wyższy zakres pomiarowy w dozymetrze HFS-10.

* kliknij obrazek aby go powiększyć

Największą różnice warto zaobserwować przy ceramice uranowej, natomiast czasem HFS-10 notował wyższe wyniki niż szklany licznik GM m4011, ale tak jak wcześniej pisałem, ciężko określić czułość gdy reszta dozymetrów zachowywała znacznie wyższą stabilność wskazań.

Podsumowując, jeśli stawiamy na czułość, należy od razu z listy wykreślić HFS-10, a jeśli zależy nam na szerokim zakresie pomiarowym, warto rozważyć zakup tego urządzenia. Również porównując go do innych Chińskich dozymetrów, widać znaczący postęp, nie zabrakło sporej ilości opcji, niestety samo ułożenie ustawień nie jest w ogóle intuicyjne, niektóre opcję znajdują się w kompletnie nielogicznych miejscach. Ceramikę wykryjemy, stare zegarki z farbą radową również, trudnie jednak będzie ze szkłem uranowym. Ważne by pamiętać, że jest to wersja już obecnie nie produkowana, nowsza została prawdopodobnie poprawiona, a na pewno HFS-10 w wersji UNI-T i DOEATOOW nie posiada największych błędów które występują w opisywanym modelu.

Plusy:

• Bardzo dobra cena
• Dobre wykonanie i spasowanie z certyfikatem IP40
• Solidny metalowy klips
• Dobrej jakości wyświetlacz TFT o rozdzielczości 320×240
• Bardzo mocne podświetlanie na maksymalnym poziomie dające dobrą widoczność nawet w słońcu
• Bardzo dobry komplet wraz z etui
• Szeroki zakres pomiarowy
• Zapis danych pomiarowych
• Funkcja dawkomierza
• Głośny konfigurowalny alarm przekroczenia mocy promieniowania, bądź przyjętej dawki
• Możliwość pracy w trybie uśpienia z aktywnym alarmem i dawkomierzem
• Akustyczna sygnalizacja przyjętych cząstek z możliwością jej wyłączenia
• Funkcja kalibracji w menu w przypadku wymiany licznika GM
• Wbudowany akumulator 1800mAh z możliwością ładowania poprzez USB typu C
• Długi czas pracy w trybie wygaszenia (do 500h)

Minusy:

• Niski bieg własny
• Słaba czułość dla rozpadów beta
• Skokowe wskazania dla źródeł o niskiej radioaktywności
• Dosyć niska dynamika wskazań
• Brak możliwości resetu aktualnych wskazań i średniej
• Brak oznaczenia środka czułości licznika GM, czy choćby jego umiejscowienia
• Pamięć na tylko 10 zapisanych danych pomiarowych
• Brak łączności z pc i zapisu zgromadzonych danych
• Kuriozalne umieszczenie niektórych opcji, jak np kalibracja licznika GM w zakładce delete.
• Błędne uśrednianie wyniku (chyba współczynnik kalibracji pod HH442)
• Brak pamięci stałej i rozładowujący się akumulator nawet po wyłączeniu (podtrzymuje w ten sposób zapisane dane)

Dozymetr Dose Alarm 800+

Kolejnym dozymetrem chińskiej produkcji jest dość obiecujący model Dose Alarm 800+, cena za nowego nie jest zbyt wysoka, sprawdźmy czy wart jest zakupu porównując z innymi Chińskimi modelami, ale i nie tylko.

W zestawie znajduje się:

• Dozymetr Alarm Dose 800+
• Instrukcja obsługi po Angielsku
• Certyfikat sprawności urządzenia z pieczątką na której jest również data wystawienia dokumentu
• Bardzo dobrej jakości etui

Zestaw jak najbardziej na plus, cieszy również fakt dołączonego etui do zestawu, natomiast brak baterii można jeszcze zrozumieć, są łatwo dostępne.

W zestawie znajduje się bardzo fajne etui na suwak

Urządzenie nie jest szczególnie duże, ale również nie można nazwać go miniaturowym, jednak bez problemu mieści się w kieszeni. Obudowa to w pełni tworzywo sztuczne, ale na szczęście nie najgorszej jakości, spasowanie jest odpowiednie, obudowa w ogóle nie trzeszczy i nie skrzypi, ale z tyłu posiada otwory na głośniczek i zdawać by się mogło, że również te w miejscu zamontowanego licznika GM, ale o tym napiszę więcej w dalszej części, znalazła się jednak w jej miejscu zamocowana gąbka, która trochę niweluje ryzyko zabrudzenia wnętrza, ogólnie jednak dozymetr nie jest szczelny, stąd też podczas pomiaru w deszczu, miejscach o wysokim zapyleniu, kurzu czy innych zagrożeń zanieczyszczenia wnętrza dozymetru, zalecam pakować go w woreczek strunowy. Zakres akceptowalnych temperatur bez zastrzeżeń, czyli od mrozu -10°C aż po upały rzędu 45°C. Przedni panel posiada pięć przycisków do kontroli i nawigacji po menu, klik ich jest bardzo wyraźnie wyczuwalny, ale dla niektórych może być to działanie o zbyt wysokim oporze, mi osobiście przypadły do gustu.

W dozymetrze zastosowano bodajże ten sam wyświetlacz znany z całej serii Radiatiom Monitor NR, czyli monochromatyczny o rozdzielczości 128×64 piksele, który mieści sporo informacji na jednym ekranie, a poza tym jest energooszczędny i zapewnia idealną widoczność nawet w słońcu, a po zmroku lub w ciemnych pomieszczeniach istnieje także możliwość jego czasowego podświetlenia, które jest równomierne i wygląda dobrze. Wyświetlacz chroni coś w rodzaju grubej folii, która pełni rolę szybki ochronnej, a jej odległość jest odpowiednia by sprawdzić się dobrze w tej roli.

Za zasilanie odpowiadają dwie baterie R3 AAA, czyli łatwo dostępne małe paluszki, można również korzystać z akumulatorków, ale ze względu na brak możliwości ładowania ich bezpośrednio w dozymetrze i energooszczędności, polecam jednak korzystać z baterii alkalicznych, czas pracy na jednym komplecie może wynosić nawet ponad 300h o ile nie korzystamy zbyt często z podświetlania. Do wymiany baterii nie są wymagane baterie, gdyż zastosowano tutaj klapkę na zatrzask, która działa poprawnie, nie miałem sytuacji w której przypadkiem się otworzyła. Ikona baterii w lewym górnym rogu informuje nas o stanie ogniw, dobrze, że nie zabrakło tej przydatnej informacji.

Według instrukcji dozymetr został przystosowany do pomiaru promieniowania x-ray, kwantów gamma i wysokoenergetycznych cząstek beta, sprawdzimy to w dalszej części testu, teraz jednak przyjrzymy się specyfikacji urządzenia. Wewnątrz dozymetru znajduje się zamontowany na ukos szklany licznik GM, jest to bodaj J305, niestety ze względu na osłonięcie go termokurczką nie jestem w stanie podać tego jako pewnik, ale kompletnie w tym momencie nie rozumiem otworków z tyłu obudowy, które z żaden sposób nie pokrywają się z detektorem, brak tutaj więc jakiegokolwiek okienka czy filtra gamma, tak więc wynik jest zawsze składową kwantów gamma i cząstek beta o wysokiej energii. Zakres mierzonych energii zaczyna się od 50 keV i kończy na 1.5 MeV, dość standardowo, niestety jednak jak zazwyczaj ma to miejsce w sprzęcie pomiarowym z Chin, podano dane dla licznika GM, bez uwzględnienia gęstości obudowy. Dose Alarm potrafi dokonywać pomiaru w zakresie od 0.01 µSv/h aż po 9999 µSv/h (10 mSv/h), czyli od tła naturalnego po bardzo wysokie skażenia, niebezpieczne dla zdrowia, bardzo cieszy ten fakt, gdyż starsze chińskie liczniki Geigera zazwyczaj kończyły swój zakres już na 100 µSv/h.

Dose Alarm 800+ podczas pomiaru monacytu z Madagaskaru

dozymetr posiada również dawkomierz, stąd też w sumie może śmiało właśnie być nazywanym dozymetrem, dawkomierz ten posiada pamięć i wartość ta nie kasuje się nawet po wyłączeniu. Zakres dawki przyjętej kończy się dopiero na 999 mSv i można uznać go za zdecydowany atut.

Główny wyświetlacz, który mimo zastosowania sporej ilości przycisków nie ma opcji skakania między ekranami, gdyż wszystkie informacje zmieszczono na jednym, a są nimi:

• Czterostopniowa ikona baterii, która wskazuje poziom zużycia zasilania
• Aktualna godzina
• Wartość alarmowa dla dawki przyjętej
• Wartość alarmowa dla mocy dawki
• Obecny poziom promieniowania aktualizowany co sekundę
• Dawka przyjęta

Zmieszczono tutaj sporo informacji, szkoda, że nie pomyślano o kolejnym ekranie w którym znalazł by się histogram.

Dostępne ustawienia dozymetru:

• Setting Unit – do wyboru mamy trzy jednostki pomiarowe µSv/h, µGy/h, mR/h i niestety brak tu surowych jednostek CPS i CPM, które obecne są chociażby w NR-850, czy NR-950.
• Sampling time – Precyzja pomiarowa, gdzie dla bardzo wysokich skażeń radioaktywnych można korzystać z opcji 1 sekundy, standardowo 30 sekund, a dla tła naturalnego lub lekkich skoków promieniowania warto skorzystać z czasu 60 sekund.
• Setting Alarm – Tutaj do wyboru mamy kilka opcji:
• Dose Alarm – do wyboru progi alarmowe dawki przyjętej w jednostkach mSv: 0.05/0.50/1.00/2.00/5.00/10.0/20.0/50.0/100
• Rate Alarm – próg alarmowy dla mocy dawki w µSv/h: 0.50/1.00/1.50/2.00/2.50/5.00/10.00/50.00/100.0
• Delete Dose – Kasuję dawkę przyjętą
• System Clock – Ustawienia daty i godziny
• Alarm Mode – Do wyboru mamy alarm akustyczny, wizualny i wibracyjny, mogą działać wszystkie jednocześnie lun możemy mieszać między nimi dowolnie, według preferencji, a sam alarm jest dobrze słyszalny, a wibracja wyczuwalna
• Setting Disp – Ustawienia wyświetlania, a w tym:
• Language – Angielski lub Chiński
• LCD Contrast – Kontrast wyświetlacza od 5 do 25, gdzie moją ulubioną wartością jest 10.

Brakuje tutaj możliwości aktywacji akustycznej sygnalizacji przyjętych cząstek, czyli bardzo lubiana opcja, dzięki której nie spoglądając na dozymetr możemy od razu usłyszeć wzrost promieniowania po zmianie intensywności terkotania.

Niestety zabrakło do wyboru surowych jednostek CPS i CPM

Podczas pomiarów dozymetr sprawdza się dobrze, jako pierwsze co rzuca się w oczy to wysoka dynamika pomiarowa i algorytm, który bardzo szybko reaguje na zmiany poziomu promieniowania, czy to gwałtowny wzrost czy spadek, szybko kasuje uśredniony wynik by podać przybliżony aktualny, niestety jednak jego czułość nie zachwycała podczas pierwszych szybkich testów pomiarowych, urządzenie z trudem reagowało na szkło ura nowe, natomiast ceramikę wykrywało od razu, ale bardzo zaniżając wynik.

Wykonałem testy porównawcze z innymi dozymetrami o podobnej budowie i często również podobnej cenie, tak by móc wskazać jak wypada jego czułość i czy w podobnej cenie nie lepiej postawić na innym model.

* Kliknij w tabelkę aby ją powiększyć (HFS-10 chwilowo nie był u mnie podczas testów stąd brak jednego wyniku)

Jak widać kolorowo nie jest, czułość nie zachwyca, tutaj znacząco wygrywa trochę droższy NR-850, wszystko wskazuje, że gęstość tworzywa sztucznego skutecznie blokuje cząstki beta, postanowiłem więc Dose Alarm 800+ otworzyć i dokonać pomiaru siatki żarowej LUXOR, wynik był świetny, bez obudowy wynik zwiększył się ponad siedmiokrotnie uzyskując około 7.50 µSv/h, czyli nawet więcej niż NR-850, który bez obudowy być może by wypadł jeszcze lepiej, wniosek nasuwa się jeden, po raz kolejny jak w przypadku FS-600 zabito potencjał licznika GM.

Sprawdźmy natomiast czy w tym wypadku urządzenie sprawdzi się do ustalania mocy dawki gamma, gdyż jest duże prawdopodobieństwo, że w finalnym wyniku udział rozpadów beta jest marginalny. Do testu wybrałem część świetnie ekranowych dozymetrów takich jak Automess 6150AD6, czy EKO-C v4.0 na SBT-10A.

* Kliknij w tabelkę aby ją powiększyć

Po testach wniosek jest jeden, dozymetr bardziej nadaje się do pomiaru mocy dawki gamma, niż skażeń beta, jednak mocne źródła beta aktywne jak ceramika uranowa potrafi w jakiejś części przedostać się do licznika GM.

Podsumowując, niestety obudowa o wysokiej gęstości kompletnie ograniczyła potencjał tego urządzenia, stąd też czułość niestety jest słaba, zdejmując obudowę uzyskujemy już całkiem czułe urządzenie, poza tym zabrakło tak lubianej funkcji jak akustyczna sygnalizacja przy każdym przyjęcie radioaktywnej cząstki. Plusem na pewno jest dawkomierz, długi czas pracy na dwóch bateriach R3, przydatne etui w zestawie i szeroki zakres pomiarowy. Dopłacając jednak trochę do NR-850 zyskujemy bardziej czułe urządzenie.

Plusy:

• Niska Cena
• Szeroki zakres pomiarowy do 10 mSv
• Świetny algorytm zwiększający dynamikę pomiaru
• Dawkomierz
• Etui w zestawie i porządna instrukcja
• Funkcja alarmu akustycznego, wizualnego i wibracyjnego dla mocy dawki i dawki przyjętej
• długi czas pracy na dwóch bateriach R3
• Możliwość czasowego podświetlenia wyświetlacza

Minusy:

• Brak okienka pomiarowego
• Niska czułość przez wysoką gęstość tworzywa sztucznego w obrębie licznika GM
• Spieszący się zegarek, w ciągu 24 o około 40 minut co jest karygodne
• Brak akustycznej sygnalizacji przyjętych cząstek radioaktywnych
• Brak jednostek surowych
• Brak możliwości ładowania akumulatorków w dozymetrze
• Brak łączności z pc
• Otworki z tyłu obudowy pozbawione sensu
• Małe błędy w instrukcji obsługi takich jak informacja o czterech bateriach AAA

Licznik Geigera QA060

Przyznam, że zainteresował mnie QA060 ze względu na swoje wymiary, można go uznać za miniaturowy dozymetr, a sama cena zachęca do zakupu, ale oczywiście pozostaje pytanie, czy warto? W tej recenzji postaram się jak zawsze wskazać wszystkie zalety i wady tego urządzenia.

Zestaw producenta obejmuje:

• Kartonowe pudełko
• Dozymetr QA060
• Instrukcję obsługi po Angielsku
• Plastikowe pudełko do przechowywania dozymetru
• Kabel micro USB

Cena urządzenia jest niska, więc zestaw można uznać za odpowiedni, natomiast zwróćmy uwagę na dość chałupniczy wygląd kartonowego pudełka z etykietami, a sama instrukcja to złożona kartka A4, wyglądająca jak z domowej drukarki.

Zestaw który otrzymujemy po zakupie dozymetru QA060

Dozymetr jest bardzo mały, spokojnie można uznać go wręcz za miniaturowy, mieści się nawet w kieszonce koszuli i nawet z niej nie wystaje. Obudowa to w pełni tworzywo sztuczne, niestety dość słabej jakości, patrząc na dozymetr pod światło widać ślady z formy w której był produkowany, jednak do spasowania nie mam żadnych zastrzeżeń, nacisk na obudowę również nie generuje żadnych głośnych dźwięków, skrzypnięć. Instrukcja jest dość zdawkowa, zabrakło informacji w jakich temperaturach może pracować urządzenie, zabrakło także jakiegokolwiek certyfikatu szczelności obudowy, co prawda jedynym otworem jest ten na port micro USB, jednak w razie ryzyka zanieczyszczenia dozymetru, warto skorzystać z woreczka strunowego. Do sterowania pozostawiono nam trzy przyciski, a ich klik jest odpowiedni i wyczuwalny, ale mam wrażenie, że napisy obok nich z czasem zaczną się wycierać.

Porównanie gabarytów z dozymetrem PUDIBEI Radiation Monitor NR-850

Wyświetlacz to kolorowy 1.8 calowy TFT podobnych do tych stosowanych w starych telefonach jak Nokia, kąty widzenia nie są tragiczne, ale też nie idealne, w tej kwestii lepiej wypada BR-6 i BR-9, jego rozdzielczość to prawdopodobnie 128×160, wykorzystanie takiego wyświetlacza obarczone jest sporym zapotrzebowaniem na energię, poza tym plusem jest fakt fabrycznej folii, którą lepiej zostawić by mogła chronić przed jego zarysowaniem. Wyświetlacz posiada trzy poziomy podświetlania, niestety nawet ten o najniższej jasności moim zdaniem przy świetle domowym nadal jest zbyt intensywny, natomiast najwyższy poziom sprawdza się świetnie w słoneczny dzień, dozymetr również może pracować w tle przy wygaszonym podświetleniu.

Za zasilanie odpowiada wbudowany akumulator 1000mAh 3,7V, który możemy ładować przez port micro USB, niestety moim zdaniem maksymalne natężenie ładownia jest zbyt wysokie, nie są to wręcz absurdalne 2A jak w BR-6, ale 1A to nadal zbyt wiele, sam ładuje go poprzez ładowarkę 0.5A, lub 0.7A by zbytnio nie nagrzewać małego akumulatorka. Czas pracy na jednym ładowaniu przy włączonym podświetlaniu o najniższej intensywności wynosi niestety tylko 10h, jeśli chcemy ten czas wydłuży, należy wygasić ekran, generalnie nie jest to zbyt dobry wynik, warto więc mieć zawsze przy sobie power bank. Poziom naładowania wskazuje ikona baterii na wyświetlaczu, również przydatna podczas ładowania przy wyłączonym dozymetrze.

QA060 przystosowano do pomiaru promieniowania kwantów gamma i rozpadów beta, tak więc wynik podawany w µSv/h jest ich składową, brak tutaj jakiegokolwiek filtra by móc dokonać pomiaru wyłącznie mocy dawki gamma. Przejdźmy jednak do serca urządzenia, zastosowano tutaj bowiem bardzo ciekawy, dość mały szklany licznik GM J302, jest on jednak dość czuły i oferuje szeroki zakres pracy, według instrukcji jego zakres energetyczny zaczyna się od 48keV kończąc na 1.5MeV, czyli dość nieźle, dane te jednak są samego licznika GM, nie wzięto tutaj pod uwagę braku okienka pomiarowego i stojącego na jego drodze tworzywa sztucznego, jednak samo tworzywo jest niskiej gęstości i tylko w małym stopniu tłumi cząstki beta. Spójrzmy jednak na sam zakres pomiarowy, który robi pozytywne wrażenie, dokonamy pomiaru od tła naturalnego 0.01 µSv/h, aż po 10 mSv/h (10000 µSv/h), w dalszej części testu sprawdzimy czy poradzi sobie faktycznie chociażby ze źródłem o mocy powyżej 1 mSv/h (1000 µSv/h).

Wnętrze QA060 i widoczny szklany licznik GM J302 wlutowany do zatrzasków, oraz spory akumulatorek

Podczas pomiaru na wyświetlaczu widzimy sporo informacji, a są nimi:

• Real-Time – Obecny poziom promieniowania w jednostkach µSv/h
• Acc – Czyli dawkomierz, mierzy dawkę przyjętą od włączenia dozymetru, niestety wartość ta nie jest zapamiętywana i kasuje się po wyłączeniu urządzenia
• AVG – Średnia pomiarowa z 5 minut, bardzo przydatna opcja zwiększająca precyzję gdy chcemy dokładniejszego wyniku pomiarowego
• Max – Maksymalna zarejestrowana wartość od włączenia dozymetru, kolejna świetna opcja, można jej użyć podczas podróży przy wygaszonym wyświetlaczu by następnie sprawdzić jaką najwyższą wartość zarejestrował nasz dozymetr
• Ala – Wartość alarmowa, a sam alarm możemy konfigurować wedle uznania z dokładnością do 1/100 µSv/h
• Histogram – 2 minutowy histogram dla wizualnej orientacji skoków poziomu promieniowania

Możemy także włączyć lub wyłączyć akustyczną sygnalizację przyjętych cząstek radioaktywnych, bardzo fajna i lubiana opcja. Kolejnym fajnym rozwiązaniem jest migająca dioda w rytm przyjętych cząstek, również uznaje ją za atut. Funkcja hold natomiast pozwala zatrzymać proces pomiaru gdy chcemy zachować wynik pomiarowy chociażby do zdjęć.

Dostępne opcje w menu:

• Language – wybór języka, a dokładnie to Angielski lub Chiński
• Alarm – tutaj możemy dokładnie ustalić próg alarmowy
• Maximum Value Zero – skasowanie najwyżej zarejestrowanej wartości, pamiętajmy, że wyłączenie dozymetru również je kasuje
• Ray sound – można włączyć lub wyłączyć akustyczną sygnalizację przyjętych cząstek radioaktywnych

Na tym koniec opcji, co prawda jakoś wiele ich nie ma, ale też i wiele tutaj nie brakuje, jedynie fajnie jakby były dodatkowo jednostki surowe CPM, bądź CPS, ale pamiętajmy, że nie jest to drogie urządzenie, a jego miniaturowe gabaryty i tak zaskakują ilością danych jakie otrzymujemy podczas pomiarów.

Podczas pomiarów dozymetr zaskakuje w pierwszej kolejności czułością, reaguje nawet na bardzo słabe źródła promieniowania, takie jak szkło uranowe, drugim zaskoczeniem jest dynamika pomiaru, maleństwo to posiada algorytm, który kasuje wynik przy nagłym skoku lub spadku promieniowania by podać nam przybliżony aktualny wynik, więc nie musimy czekać minuty, czy pół do stabilizacji wyniku do tła naturalnego w przypadku odstawienia dozymetru od źródła promieniowania i na odwrót. minusem natomiast jest brak zaznaczenia środka czułości licznika GM i początkowo trzeba się zastanawiać w którym dokładnie miejscu się znajduję, sam poradziłem sobie z tym naklejając znak plusa po jego zlokalizowaniu, szkoda, że nie znalazł się tam już fabrycznie.

Własnoręczny dodatek w postaci „plusa” na środku czułości licznika GM

Sprawdźmy jak QA060 wypada wśród innych chińskich dozymetrów takich jak NR-850, czy BR-9C, ale także na tych opartych o licznik GM typu SBM-20 i nie tylko.

* kliknij w tabelkę aby ją powiększyć

Tak, zacznijmy od tego, że QA060 na szklanym liczniku GM J302 pokonuje zazwyczaj pod względem czułości KB6011 i BR-9C, natomiast w większości przypadków przegrywa z GMC-300E i GMC-500, natomiast jeśli porównamy wyniki z NR-950, to są mieszane, czułość więc generalnie pozostaje na dobrym poziomie, a tym bardziej, że użyto tutaj miniaturowego detektora, dominacja SBM-20 nasz szklanymi licznikami GM pozostaje bez większych zmian. Miałem także okazję przetestować działanie podczas pomiaru mocniejszego źródła, zakres co prawda kończy się dopiero na 10 mSv/h, ale mój egzemplarz na pewno do 2 mSv/h nie sprawia żadnego problemu i jestem w stanie uwierzyć w deklarowany zakres pomiarowy podany przez producenta.

Podsumowując, wiem, że w tej cenie głupio narzekać, ale minusy także się znalazły, wykonanie mogłoby być lepsze, brakuje także surowych jednostek pomiarowych, a czas pracy po pełnym naładowaniu nie zachwyca, nie zaznaczona także umiejscowienia licznika GM, natomiast czułość jest niezła i jak na takie maleństwo wręcz zaskakująca o ile nie piszemy o licznikach scyntylacyjnych, ale te natomiast są droższe często ponad 10 krotnie, tutaj także warto wspomnieć o mnogiej ilości danych pomiarowych na jednym ekranie i wysokiej dynamice wskazań, ogólnie polecam zakup.

Plusy:

• Niska cena
• Duża ilość danych pomiarowych na wyświetlaczu
• Miniaturowe gabaryty
• Bardzo wysoki zakres pomiarowy
• Akustyczna i wizualna sygnalizacja przyjętych cząstek radioaktywnych
• Wysoka dynamika pomiarowy
• Porządny i całkiem czuły szklany licznik GM typu J302
• Możliwość ładowania poprzez ładowarkę smartfona czy power bank
• Funkcja dawkomierza
• Możliwość pracy przy wygaszonym wyświetlaczu

Minusy:

• Tworzywo sztuczne słabej jakości
• Brak znaku środka czułości licznika GM
• Ładowanie do 1A moim zdaniem jest zbyt wysokim natężeniem
• Tylko 10h pracy przy w pełni naładowanym akumulatorze
• Dawkomierz resetuje się po wyłączeniu urządzenia
• Czułość niższa niż SBM-20
• Minimalna jasność wyświetlacza nadal jest zbyt jasna przy świetle domowym
• Czasem przy wysokim poziomie promieniowania, takim powyżej 0.1 mSv/h spadek wskazań następuje powoli, gdy w niższych zawsze natychmiastowo.

Dozymetr Licznik Geigera FS2011

Model tego dozymetru jest mi znany od wielu lat, jednak wstępem od razu wspomnę, że jego najnowsza wersja jednak posiada kilka różnic względem starszej, postaram się w tej recenzji wskazać, która z nich jest lepsza, jednak problemem pozostaje nazwa, która nie różni się w ogóle od wersji starszej i kupujący tak naprawdę nie wie co otrzyma.

Oficjalny producent urządzenia nie jest mi znany, więc niestety nie podam linku do jego oficjalnej strony.

Zestaw producenta obejmuje:

• Kartonowe pudełko wewnątrz z dopasowaną pianką do kształtu dozymetru
• Instrukcję obsługi po Angielsku
• Kartę gwarancyjną
• Certyfikat QC PASS
• Dozymetr

Zestaw jest dość biedny, brak tutaj baterii, etui i jakiegokolwiek dodatku, a samo pudełko nawet nie posiada żadnego podpisu, że w środku kryje się dozymetr FS2011, widnieje tylko napis „There is no Best only better”.

Zestaw z jakim otrzymujemy FS2011 prezentuje się dość biednie

Obudowa to w pełni tworzywo sztuczne, skręcone na cztery śrubki, nie robi jakiegoś niesamowitego wrażenia, łapie dosyć łatwo rysy, ale na szczęście nie skrzypi nawet przy mocniejszym nacisku. Urządzenie nie jest duże, ale też i nie małe, wymiarami przypomina serię Radiatiom Monitor NR. Na przedzie znajduje się pięć przycisków do kontroli dozymetru, nawigacji po menu, przyciski mają wyczuwalny klik i obsługa nimi jest wygodna, natomiast za wyświetlacz robi coś w rodzaju grubszej folii, która częściowo zamalowana jest czarną farbą, szkoda, że nie pozostawiono większego ekraniku by dolne wartości pomiarowe były idealnie widoczne pod każdym kątem, plusem natomiast jest fakt oddalenia wyświetlacza LCD od wspomnianej folii, co pozytywnie wpływa na jego ochronę podczas uderzenia. Zakres akceptowalnych temperatur pracy dozymetru to -10°C do +45°C. Tył urządzenia posiada po skosie wywiercone otworki i większą kratkę, mogłoby się zdawać, że dla licznika GM, ale o tym więcej napiszę w dalszej części recenzji, tutaj wspomnę jednak, że otworki te drastycznie zmniejszają szczelność urządzenia, dlatego podczas deszczu, czy brudnych pomiarów wymagane jest wkładanie urządzenia do szczelnego woreczka strunowego.

Wyświetlacz zastosowano tutaj monochromatyczny o rozdzielczości 128×64, który na pewno pozytywnie wpływa na energooszczędność FS2011, podczas zmroku czy ciemnych pomieszczeń, posiada on możliwość czasowego podświetlenia, który aktywujemy krótkim wciśnięciem przycisku power, natomiast w słoneczny dzień i przy świetle sztucznym widoczność wskazań pozostaje idealna.

Za zasilanie odpowiadają dwie baterie R6, najlepiej skorzystać z alkalicznych, bądź ładowalnych, ale niestety zabrakło tutaj portu usb do ładowania dozymetru, więc zapewne jednak opcja skorzystania z alkalicznych będzie najbardziej odpowiednia. Czas pracy przy aktywnej sygnalizacji przyjętych cząstek radioaktywnych wynosi około 100h, nie jest to tragiczny wynik, ale też daleki od tego by nazwać go dobrym. Podczas pomiarów na wyświetlaczu nie zabrakło ikony baterii informującej o jej stanie, tutaj muszę wspomnieć o fakcie, że po wymianie baterii na nowe, bardzo szybko wskazała ubytek jednej kreski, co jest moim zdaniem dość dziwnym zjawiskiem. Wymiana baterii nie wymaga żadnych dodatkowych narzędzi, a klapka na zatrzasku trzyma się świetnie.

Dwie baterie R6 wystarczą na około 100h godzin pomiarów

Przechodzimy do sedna sprawy, kupując FS2011 byłem wręcz przekonany, że wewnątrz znajdować się będzie znany szklany licznik GM M4011, jednak okazuje się, że nowsze wersję wyposażone są w mały szklany licznik GM, prawdopodobnie jest to HH614, który został zamontowany po prawej stronie urządzenia, czyli otwory z tyłu, wraz z większą kratką w żaden sposób nie pokrywają jego powierzchni, jest to dla mnie wręcz absurdalne, nie dość, że mniejszy licznik GM wykazuje znacznie niższy bieg własny dla tła naturalnego, to dość grube tworzywo sztuczne znacząco tłumi rozpady beta, co oczywiście negatywnie wpływa na czułość. Wspomnę także, że starsze wersje FS2011 posiadały licznik montowany po skosie, dokładnie w miejscy wywierconych otworków i było to znacznie ciekawsze rozwiązanie. Według podanej specyfikacji, oczywiście bez uwzględnienia obudowy, zamontowany licznik GM posiada zakres mierzonych energii od 50 keV do 1.5 MeV, czyli standardowo, jednak miejmy na uwadze fakt, że w dużej części dół (50 keV) jest odcinany i zakres zaczyna się od znacznie wyższej wartości. FS2011 wzorcowany był Cezem-137, oczywiście jak każdy licznik GM nie posiada kompensacji energetycznej mierzonych energii, stąd też wynik pomiaru odnosi się wyłącznie do wspomnianego cezu.

Licznik Geigera FS2011 podczas pomiaru siateczki żarowej z torem-232

Dozymetr został przystosowany do pomiaru promieniowania gamma i wysokoenergetycznych cząstek beta i w rzeczywistości tak jest, cząstki beta jak wcześniej wspominałem są tłumione i do detektora przedostają się wyłącznie te o wysokiej energii. Zabrakło oczywiście tutaj filtra dla pomiaru mocy dawki gamma, stąd też pomiar jest zawsze składową kwantów gamma i cząstek beta. Zakres pomiarowy według instrukcji może być dosyć mylący, możemy dokonać pomiaru promieniowania od tła naturalnego 0.01 μSv/h aż po wartości 1000 μSv/h z dopiskiem, że maksymalnie zmierzonymi wartościami może być 10 mSv/h, czyli 10000 μSv/h, sprawdzę w dalszej części recenzji.

Ustawienia dozymetru jak i jedyny ekran główny przypomina serię monitorów NR, ale i również dozymetr Alarm Dose 800+.

dostępne ustawienia dozymetru:

Setting Unit – do wyboru mamy tylko jedną jednostkę pomiarową µSv/h, brak tutaj µGy/h, mR/h czy jednostek surowych CPS i CPM, które obecne są chociażby w NR-850, czy NR-950.
Sampling time – Precyzja pomiarowa, gdzie dla bardzo wysokich skażeń radioaktywnych można korzystać z opcji 5 sekundy, standardowo 30 sekund, a dla tła naturalnego lub lekkich skoków promieniowania warto skorzystać z czasu 60 sekund.
Setting Alarm – Tutaj do wyboru mamy:
Rate Alarm – próg alarmowy dla mocy dawki w µSv/h: 0.50/1.00/1.50/2.00/2.50/5.00/10.00/50.00/100.0
System Clock – Ustawienia daty i godziny
Alarm Mode – Do wyboru mamy alarm akustyczny, wizualny, mogą działać oba jednocześnie, a sam alarm jest dobrze słyszaln, a migający wyświetlacz dość irytujący.

Setting Disp – Ustawienia wyświetlania, a w tym:
Language – Angielski lub Chiński
LCD Contrast – Kontrast wyświetlacza od 5 do 25, gdzie moją ulubioną wartością jest 10 lub 11.

Na tym dodatkowe opcję się kończą, brak tutaj zapisu danych, łączności z pc, czy innych ciekawych opcji, czyli po prostu dość podstawowe ustawienia, a na dodatek trochę uszczuplone względem innych, podobnych modeli.

Na wyświetlaczu znajdują się informacje:

1. Stan baterii
2. Ikona aktywacji akustycznej sygnalizacji przyjętych cząstek
3. Godzina
4. Wartość ustawionego progu alarmowego dla mocy dawki
5. Aktualny poziom promieniowania w μSv/h
6. Średnią z pięciu minut pomiarowych w μSv/h (odświeża się oczywiście co pięć minut)

Dłuższe przytrzymanie strzałki w dół podczas pomiaru zamienia dolną wartość średniej z pięciu minut w informację na temat obecnej dawki promieniowania: Safe, czyli bezpieczna, Danger gdy jest niebezpieczna, ale następuje niestety już przy 0.50 μSv/h, gdzie według mnie powinna być to wartość dopiero informowana jako podwyższona, a przy spadku możemy zaobserwować napis Safeer.

Podczas pomiarów dozymetr zachowywał się dość nietypowo, jednak na pewno jego czułość nie jest mocną stroną, poza tym posiada dość dziwny błąd pomiarowy, gdzie wartości od 1.00 do 1.99 μSv/h są po prostu pomijane, efekt ten nie występuje w średniej z pięciu minut, problem ten miał miejsce w obu egzemplarzach jakie posiadam, kolejnym minusem jest brak algorytmu, który by reagował na szybkie skoki, bądź spadki poziomu promieniowania, zawsze jesteśmy zmuszeni odczekać pewien dość długi czas do stabilizacji wskazań gdy oddalimy dozymetr od miejsca skażonego. Wykonałem także test wskazań przy wyższym poziomie promieniowania, okazuje się że powyżej wartości 640 μSv/h urządzenie zaczyna liczyć jakby od nowa, stąd też jego, zakres kończy się na tej wartości, a nie obiecanych 1000, bądź 10000 μSv/h.

Standardowo wykonałem test porównawczy, tak by każdy mógł mniej więcej sprawdzić jaką czułość oferuje recenzowany FS2011, do testu wybrałem również inne Chińskie dozymetry, ale i nie tylko.

* Kliknij w tabelkę aby ją powiększyć

Po testach łatwo zaobserwować, że czułość nie jest mocną stroną nowej wersji FS2011, natomiast po zdjęciu obudowy potrafi zyskiwać nawet 7-8 krotnie, szkoda, że po raz kolejny tworzywo sztuczne stanęło na przeszkodzie w czułości Chińskiego dozymetru.

Starsza wersja FS2011 wyposażona była w znacznie większy szklany licznik GM M4011 montowany po ukosie i otworki z tyłu obudowy ją pokrywały, nie posiadał także błędu z pominięciem wartości od 1.00 do 1.99, generalnie więc był czulszy i lepszy.

Podsumowując, urządzenie ma sporo wad, jak na zastosowany monochromatyczny wyświetlacz dość krótko działa na nowych alkalicznych bateriach, poza tym nie trzyma parametrów, instrukcja obiecuje zakres znacznie wyższy niż jest w rzeczywistości, kolejnym problemem jest pominięcie wskazań od 1.00 do 1.99 μSv/h, dodajmy do tego znacznie mniejszy licznik GM niż w starszych wersjach i bezsensowne otwory z tyłu obudowy i mamy dość nieudane urządzenie, plusem może być akustyczna sygnalizacja przyjętych cząstek radioaktywnych i niska cena, jak i nadal dość niezły zakres pomiarowy, generalnie lepiej kupić Pudibei NR-850 kub QA060.

Plusy:

• Średnia z 5 minut pomiaru zwiększająca precyzję
• Konfigurowalny alarm
• Mimo wszystko dość przyzwoity czas pracy na dwóch bateriach R6
• Akustyczna sygnalizacja przyjętych cząstek, którą można także wyłączyć
• Wyświetlacz z możliwością podświetlenia
• Niska cena

Minusy:

• Dość niska czułość urządzenia ze względu na zabudowanie licznika GM
• Brak funkcji dawkomierza
• Pominięcie wartości od 1.00 do 1.99 μSv/h
• Niezbyt dobra dynamika pomiarowa
• Zakres pomiarowy do 640 μSv/h zamiast obiecanych 1000, bądź nawet 10000 μSv/h
• Otworki z tyłu obudowy pozbawione jakiegokolwiek sensu
• Brak portu micro USB do ładowania akumulatorków
• Rozładowywanie baterii nawet gdy dozymetr jest wyłączony

Scyntylacyjny dozymetr Better Geiger S-1

Kolejny raz mam okazję przedstawić wam dozymetr scyntylacyjny, ale tym razem bardzo korzystnej cenie, Better Geiger S-1 jest projektem, który ma umożliwić szerszemu gronu odbiorców zakup swojego pierwszego licznika opartego o scyntylator, mierniki tego typu zazwyczaj są dość drogie i poza zasięgiem osób chcących wykorzystywać je do typowo amatorskich, domowych pomiarów, czyli pasjonatów dozymetrii jak i osób chcących kontrolować poziom promieniowania w okolicy.

Urządzenie wyłącznie można nabyć poprzez stronę producenta Better Geiger i nie ma żadnych problemów z wysyłką do Polski, jedynie trzeba poczekać od trzech do pięciu miesięcy na paczkę.

Zestaw producenta obejmuje (Pełen zestaw z hermetyczną skrzynką i silikonowym etui, płatne dodatkowo, ale w bardzo korzystnej cenie)

• Licznik scyntylacyjny Smart Geiger S-1
• Instrukcja obsługi
• Hermetyczna skrzyneczka
• Silikonowe etui
• Naklejka Smart Geiger

Zestaw bardzo pozytywny, generalnie niczego więcej tutaj nie potrzeba, ale fajnie jakby kiedyś również była możliwość dokupienia tyczki z zaczepem (Tak jak w Raysid).

Smart Geiger S-1 nie jest szczególnie duży, jego wymiary to 73 x 26 x 118mm przy wadze 120g bez baterii, ogólnie więc leży dobrze w dłoni i nie przeszkadza gdy włoży się go do kieszeni. Obudowa została wykonana z tworzywa sztucznego dobrej jakości, nie trzeszczy i jest solidnie skręcona, ekranik mieści się we wgłębieniu co chroni go w jakimś stopniu przed zarysowaniem, niestety nie posiada żadnej dodatkowej szybki ochronnej. S-1 byłby całkiem szczelnym urządzeniem, gdyby nie otwory w przesuwanych dźwigienkach, więc w tym wypadku podczas sporego zapylenia czy innych brudnych pomiarów obowiązkowo należy włożyć dozymetr w woreczek strunowy. W moim egzemplarzu występuje mały problem z jedną z wyżej wspomnianych przesuwanych dźwigni, czasem do aktywacji akustycznej sygnalizacji wymagane jest jej dociśnięcie. Przód urządzenia posiada symbol środka czułości i umiejscowienia kryształu scyntylacyjnego, ułatwia to operowanie urządzeniem, nie musimy zastanawiać się w którym miejscu czułość jest najwyższa. Zakres temperatur w jakich można pracować z urządzeniem to mróz -10c do temperatury rzędu +40c.

Zastosowano tutaj malutki wyświetlacz o przekątnej 0,75 cala wykonany w technologii OLED, czytelność jednak nadal pozostaje bez zastrzeżeń, a widoczność w słońcu jest akceptowalna, pamiętać jednak należy, że tego typu wyświetlacze nie są szczególnie energooszczędne, ale powinny wymagać mniej energii niż typowe TFT, jednak jeśli chcemy zaoszczędzić baterię, można skorzystać z trybu uśpienia, wówczas na wyświetlaczu miga tylko kropka, która nie powinna być szczególnie prądożerna.

Za zasilanie odpowiadają dwie baterię paluszki typu R6, warto tutaj skorzystać z akumulatorków. Nie ma możliwości ładowania baterii poprzez dozymetr, ale na szczęście klapka jest na zatrzask i nie wymaga żadnych dodatkowych narzędzi, wymiana baterii nie stanowi żadnego problemu. Czas pracy na dwóch bateriach o pojemności 2450mAh przy ciągłym podświetlonym wyświetlaczu i aktywnej sygnalizacji akustycznej wynosi około 25h, czas ten można jednak znacznie wydłużyć nawet do 50-60h. Minusem jest brak informacji o stanie naładowania baterii, a samo urządzenie może początkowo sugerować uszkodzenie poprzez zawieszenie się gdy baterie będą wyczerpane.

Dozymetr przystosowano do pomiaru mocy dawki gamma, ale także częściowo rozpadów beta z uwzględnieniem ich energii, tak więc dzięki kompensacji energetycznej wyniki pomiarów są bardziej dokładne, niż te w dozymetrach na typowych licznikach Geigerach, gdzie wzorcowanie odbywa się dla jednego izotopu, którym zazwyczaj jest cez-137 lub Kobalt-60, a w wypadku Better Geiger S-1, który jest w stanie wykryć energię kwantów gamma, podaje wynik w odniesieniu do niej. Detektor scyntylacyjny zastosowano o wymiarach 2.9 x 1.0 x 4.6 in, czyli w pełni wystarczający, jego tło naturalne nie jest szczególnie wysokie i wynosi trochę ponad 1 CPS (około 80 CPM w Warszawie), jednak przy typowym liczniku GM nadal jest to znacznie więcej, co też przenosi się na znacznie lepszą dynamikę pomiaru. Zakres pomiarowy uzależniony jest od rodzaju mierzonego izotopu, gdzie dla kobaltu-60 wynosi 7 µSv/h, a dla cezu-137 20 µSv/h, natomiast maksymalna ilość zliczeń na minutę wynosi 750.000 CPM i jest to dobry wynik, warto również dodać, że może bez problemu służy także do pomiaru tła naturalnego.

Better Geiger S-1 podczas pomiaru Nano Wand

Podczas testowych pomiarów Better Geiger S-1 sprawował się bardzo dobrze, reakcja na wzrost promieniowania i stabilizacja wskazań jest szybka, a precyzja bardzo dobra, urządzenie reagowała na słabe źródła promieniowania gamma bez przykładania ich do detektora, a do kwestii czułości na rozpady beta jeszcze powrócimy w dalszej części recenzji.

Do kontroli dozymetru przystosowano dwie przesuwane dźwignie do włączenia i wyłączenia urządzenia i aktywacji akustycznej sygnalizacji przyjętych cząstek radioaktywnych i jeden przycisk, który umożliwia przełączanie między trybami pracy, które są aktywne cały czas w tle, dzięki czemu skakanie między nimi jest bardzo wygodne i nie wymaga wykonywania pomiaru od nowa.

Dostępne tryby pracy:

1. Wyświetla poziom promieniowania jednostkach w µSv/h
2. Wyświetla poziom promieniowania w jednostkach Mr/h
3. Surowe jednostki CPM
4. Wskaźnik graficzny
5. Dane pomiarowe – czas pomiaru w sekundach, średnia CPM, średnia µSv/h, dawka przyjęta.
6. Praca dozymetru w trybie uśpienia

Tak jak można było wywnioskować z wyżej wymienionych opcji, S-1 posiada także dawkomierz, który mierzy dawkę przyjętą od momentu uruchomienia urządzenia, bardzo przydatna opcja podczas podróży czy pracy, która niesie ze sobą ryzyko kontaktu z promieniowaniem jonizującym, choćby takimi jak promieniowanie rentgenowskie x-ray.

Generalnie opcji jest sporo, a w tak korzystnej cenie też nie ma co wymagać łączności z pc czy możliwością analizy widma gamma.

Sprawdźmy najpierw jak Smart Geiger S-1 wypada podczas pomiarów w jednostkach µSv/h przy innych miernikach scyntylacyjnych, niektórych o cenie wyższej nawet dziesięciokrotnie.

Obsidian (P) oznacza pomiar po przyłożeniu źródła promieniowania do przedniej strony urządzenia

Zacznijmy od dużego rozrzutu wskazań, tutaj główną rolę gra rozmiar użytego kryształu i kompensacja energetyczna, PM1401 i SRP-68-01 wzorcowane są pod jeden wybrany izotop gdy reszta posiada kompensację energetyczną dla mocy dawki gamma. Better Gieger wypada tutaj bardzo podobnie do Radi Horiba PA-1000. Według specyfikacji S-1 reaguje także na rozpady beta, test ten jednak wskazuje, że tylko wyłącznie na te wysokoenergetyczne. Mocniejsza ceramika uranowa jest wykrywalna natomiast szkło uranowe już nie.

Teraz przekonajmy się jak wypada podczas porównania czułości w surowych jednostkach CPS

* Kliknij w tabelkę by ją powiększyć

Co pierwsze rzuca się w oczy to dość niski bieg własny dla tła naturalnego w porównaniu z innymi licznikami scyntylacyjnymi, ale wciąż znacznie wyższym niż typowe SBM-20 czy STS-5. Dynamika pomiaru wypada słabiej niż w reszcie testowanych urządzeń, ale nadal pozostaje na dobrym poziomie.

Podsumowując, w korzystniej cenie otrzymujemy bardzo udany dozymetr na scyntylatorze, posiadający kompensację energetyczną dla mocy dawki gamma, jest to szczególnie ważna cecha, która poprawia znacznie sensowność wskazań. Dynamika pomiaru i czułość jest niższa niż w droższych urządzeniach, ale Better Geiger S-1 sprawdzał się w większości zastosowań, pamiętajmy jednak, że wykrywa wyłącznie cząstki beta o wyższej energii i nie posłuży nam do poszukiwań szkła uranowego. Cena w jakiej jest oferowany jest świetna i szczerze mogę polecić, nie tylko tym, którzy chcą nabyć swój pierwszy licznik scyntylacyjny.

Plusy:

• Atrakcyjna cena
• Całkiem dobra dynamika pomiaru
• Proste zasilanie i prosta wymiana baterii
• Surowe jednostki CPM
• Kompensacja energetyczna dla mocy dawki gamma
• Akustyczna sygnalizacja przyjętych cząstek
• Funkcja dawkomierza
• Wygodny i prosty w obsłudze

Minusy:

• Bieg własny mógłby być wyższy, co by wpłynęło na jeszcze lepszą dynamikę pomiaru
• Problem z przełącznikiem od aktywacji akustycznej sygnalizacji przyjętych cząstek radioaktywnych
• Brak szczelności obudowy
• Brak możliwości ładowania baterii w dozymetrze
• Brak informacji o stanie zużycia baterii w dozymetrze

Dozymetr Radiation Detector BOSEAN FS-600

Kolejnym całkiem ciekawym urządzeniem jakie nabyłem jest Chiński dozymetr marki BOSEAN noszącym nazwę FS-600, urządzenie może zachęcać swoją dość niską ceną, natomiast mój egzemplarz został wyprodukowany w marcu 2022 roku, sprawdźmy czy jest godny zakupu.

Zestaw producenta obejmuje:

• Kartonowe pudełko
• Dozymetr FS-600
• Instrukcja obsługi po Angielsku
• Certyfikat QC PASS
• Gwarancję
• Kabel USB typu C
• 3 baterie alkaliczne R3
• Śrubokręt

Zestaw bardzo bogaty, szkoda tylko, że zabrakło etui, ale w tej cenie i tak dostajemy za wiele, więc nie można tego uznać za minus.

Dozymetr generalnie jest dość mały, jego wymiary to 116x60x25mm. Cała obudowa została wykonana z tworzywa sztucznego, które robi całkiem dobre wrażenie, elementy są świetnie spasowane, nic nie skrzypi i nie trzeszczy nawet pod silnym naciskiem. Patrząc na górną część obudowy możemy od razu zauważyć haczyk na smyczkę, brak jednak jej w zestawie, ale można użyć własną. Urządzenie jest również dość szczelne, oczywiście nie można tutaj mówić o jakimkolwiek certyfikacie szczelności, gdyż port usb C nie posiada uszczelki, a z tyłu jest otworek na głośniczek, jednak wiatr nie hula w obudowie, podczas brudnych pomiarów lub ryzyka zanieczyszczenia wnętrza dozymetru zalecam użycie woreczka strunowego. Do kontroli urządzenia oddano nam aż 5 przycisków, obsługa po jednym dniu staje się już całkiem prosta i nie sprawia problemów, przyciski co prawda mają dość ciężki klik, ale za to bardzo wyczuwalny. Tył urządzeni skrywa solidny klips, który możemy użyć do mocowania przyrządu na pasku spodni. Zakres temperatur w jakich może pracować FS-600 to mróz -10°C, aż po upały +50°C.

Dozymetr został wyposażony w wyświetlacz monochromatyczny o rozdzielczości 64×128 pikseli, mieści on więc sporo informacji, taki wyświetlacz jest bardzo energooszczędny, co korzystnie wpływa na czas pracy przy jednym zestawie baterii, nie zabrakło także możliwości podświetlenia, które przydaje się po zmroku, niestety uciążliwa jest jego kontrola, ponieważ zostało ukryte w menu urządzenia, nie pozwala w prosty sposób jego aktywacji, a nawet czasowego uaktywnienia, podświetlanie więc może być włączone lub wyłączone.

Za zasilanie odpowiadają aż trzy baterie R3, szkoda, że nie wystarczą dwie, ale na szczęście są to ogniwa bardzo łatwo dostępne, a czas pracy na jednym zestawie alkalicznych baterii to około 400h gdy nie korzystamy prawie w ogóle z podświetlania, czas więc bardzo dobry. Na wyświetlaczu nie zabrakło graficznej grafiki poziomu zużycia baterii. Wymiana baterii wymaga użycia śrubokręta, który znalazł się w zestawie, takie rozwiązanie ma swoje plusy, jak bardzo solidnie trzymająca się klapka baterii po przykręceniu, ale i minusy, gdyż zawsze przy sobie musimy mieć potrzebne narzędzie.

Wymiana baterii wymaga użycia śrubokręta, można użyć oczywiście tego dołączonego do zestawu – miły dodatek

Według instrukcji FS-600 został przystosowany do pomiaru promieniowania jonizującego x-ray, kwantów gamma i wysokoenergetycznych cząstek beta w zakresie mierzonych energii od 48keV do 1.5MeV i tutaj niestety nie wiadomo, czy są to dane dla szklanego licznika GM wewnątrz obudowy, ale sądzę, że tak, a jak wiadomo tworzywo sztuczne również w dużej części tłumi cząstki beta, więc zakres w praktyce może być znacznie gorszy. Instrukcja wspomina o wzorcowaniu izotopem Co-60 czyli kobaltem-60. Zdecydowanym atutem jest zaznaczony symbolem plusa środek czułości licznika GM, co jest rzadkością w Chińskich dozymetrach, nie trzeba domyślać się lub nawet otwierać urządzenia by być świadom w którym miejscu znajduje się najważniejszy element urządzenia. Zakres pomiarowy z miejsca należy uznać za atut, dokonamy pomiaru od tła naturalnego, czyli 0.10 µSv/h, aż po 10 mSv/h (10000 µSv/h), takie wartości bardzo ciężko przekroczyć, przydatne mogą być podczas bardzo silnych skażeń.

Mały szklany licznik GM wewnątrz obudowy to prawdopodobnie HH614, który użyto również w HFS-10

Ekran główny dozymetru informuje nas obecnym poziomie promieniowania i dawce przyjętej, nie zabrakło miejsca także dla zegarka, serca z pulsem, które nie mam pojęcia jaką rolę pełni. Korzystając ze strzałki w górę lub dół możemy przejść na drugi ekran, który informuje od ustalonych progach alarmowych i dawcę przyjętej wraz z datą rozpoczęcia zbierania danych ekspozycji.

Dozymetr wyposażono w dawkomierz, który zlicza dawkę przyjętą gdy urządzenie jest włączone i dane te pozostają w pamięci nawet po jego wyłączeniu, funkcja bardzo przydatna gdy chcemy upewnić się, że nie przyjmujemy zbyt dużej dawki promieniowania podczas podróży bądź pracy.

FS-600 wyposażono w konfigurowalny alarm dla mocy dawki i dawki przyjętej, po jego przekroczeniu uaktywnia się dość głośny dźwięk, nie jest to najgłośniejszy alarm jaki posiadam w sprzęcie pomiarowym, ale jest na tyle głośny, że nie ma obaw go nie usłyszeć. Funkcje te można wykorzystać do ciągłego monitoringu poziomu promieniowania w domu, alarm ustawić na niską wartość mocy dawki i pozostawić dozymetr włączony.

Dostępne opcję konfiguracyjne FS-600:

• Alarm Rate – pozwala ustawić próg alarmowy dla mocy dawki z dokładnością do 0.01 µSv/h
• Alarm Dose – pozwala ustawić próg alarmowy dla dawki przyjętej z dokładnością do 0.01 µSv
• Clear Dose – umożliwia usunięcie dawki przyjętej z pamięci urządzenia
• RateRatio – funkcja do kalibracji dozymetru, nie zalecam zmian tej wartości, chyba, że wymieniony zostanie licznik GM na inny
• DataTime – ustawienia daty i godziny
• Language – tutaj możemy zmienić język z Angielskiego na Chiński
• Curve – jest to histogram wskazujący skoki promieniowania w przeciągu 3 minut, niestety w zakresie tylko do 0.6 µSv/h i również za uciążliwe można uznać wymóg grzebania w menu do jego aktywacji, szkoda, że nie został dodany jako trzeci ekran z łatwym przełączaniem strzałeczkami, ale generalnie dobrze, że jest.
• Back Light – Aktywacja bądź dezaktywacja podświetlania
• Sound – aktywacja akustycznej sygnalizacji przyjętych cząstek radioaktywnych, gdzie OPEN oznacza aktywację, a CLOSE dezaktywację.

Dozymetr może sygnalizować akustycznie każdy przyjęty radioaktywny rozpad, jednak dźwięk ten jest szczególnie cichy, nie mam pojęcia dlaczego w ten sposób zaprojektowaną tą opcję, gdy alarm potrafi być już znacznie głośniejszy, trochę szkoda.

Podczas pomiarów dozymetr zachowywał się poprawnie, ale szybko zauważyłem, że został przystosowany do wysokich skażeń przez bardzo niskie tło własne, dlatego podczas pomiaru słabych źródeł, wyniki są dość skokowe i często ciężko ustalić ich poprawność, tutaj nie pomaga także brak dodatkowej funkcji średniej pomiaru, wynik realny, odświeżany co sekundę posiada całkiem niezły czas uśredniania, brakuje jednak tutaj lubianego algorytmu resetu wskazań przy gwałtownym wzroście lub spadku poziomu promieniowania zwiększającym dynamikę pomiaru, tutaj niestety trzeba swoje odczekać, ale wynik na szczęście dość szybko się stabilizuje i dynamika pozostaje na przyzwoitym poziomie.

Standardowo wykonałem test porównujący wyniki pomiarów z innymi, dość podobnymi dozymetrami, sprawdźmy jak wypadł podczas tych testów, gdzie wynik jest składową kwantów gamma i cząstek beta.

* Kliknij w tabelkę aby ją powiększyć

Pierwsze co rzuca się w oczy, to fakt, że czułość nie zachwyca, jeśli cząstki beta są rejestrowane, to tylko te o wysokich energiach, generalnie mam wrażenie, że bardziej jest to sprzęt typowo przystosowany do pomiaru mocy dawki gamma, gdyż na przeszkodzie stoi grube tworzywo sztuczne i dość mało czuły szklany licznik GM. Podane wcześniej wartości mierzonych energii budzą wątpliwości, ewidentnie nie wzięto pod uwagę obudowy dozymetru i braku okienka pomiarowego.

Sprawdźmy jak wypadł FS-600 w porównaniu z dozymetrami przystosowanymi do ustalania mocy dawki gamma.

* Kliknij w tabelkę aby ją powiększyć

Wyniki wypadają sensownie gdy porównaliśmy FS-600 ze sprzętem przystosowanym do pomiaru mocy dawki gamma, widocznie tworzywo sztuczne w dużej mierze blokuje cząstki beta, często wręcz całkowicie i przepuszcza jedynie te wysokoenergetyczne.

Postanowiłem zagłębić temat jego braku czułości na rozpady beta, tak jak wspominałem rejestruje wyłącznie te wysokoenergetyczne, jednak specyfikacja samego licznika GM jest dość obiecująca, postanowiłem więc rozkręcić urządzenie i przyłożyć źródło testowe Sr-90 bezpośrednio pod detektor i okazuje się, że gdy nie stoi nam na przeszkodzie grube tworzywo sztuczne FS-600 ujawnia swój niewykorzystany potencjał wskazując 1.63 mSv/h (1630 µSv/h zamiast 55 µSv/h), tak samo z siatką żarową dość świeżej produkcji, gdzie w obudowie wskazuję 1.12 µSv/h, a bez powyżej 8 µSv/h. Szkoda, że 2 miejscu zamontowanego licznika GM nie zastosowano specjalnych otworków.

Po zdjęciu obudowy dozymetr się rozkręca, grube tworzywo sztuczne blokuje w większości rozpady beta

Podsumowując, czułość niestety jest dość słaba, to bardziej dozymetr do pomiaru mocy dawki gamma, jego bieg własny jest niski, przy źródłach o niskiej aktywności wynik jest skokowy i cierpi precyzja, to sprzęt raczej do silnych źródeł promieniowania, jego zakres jest świetny, posiada dawkomierz, pozwala na długi czas pracy na bateriach, jest również nieźle wykonane, niestety podświetlanie zostało nie do końca sensownie przemyślane, ukryto je w menu i nie pozwala na czasową aktywację.

Plusy:

• Bogaty zestaw producenta
• Niska cena
• Porządne wykonanie
• Szeroki zakres pomiarowy
• Funkcja dawkomierza
• Funkcja alarmu dla mocy dawki i dawki przyjętej
• Długi czas pracy na trzech bateriach R3
• Możliwość podświetlenia wskazań
• Zaznaczony środek czułość licznika GM

Minusy:

• Bardzo słaba czułość na rozpady beta
• Tworzywo sztuczne bez okienka na rozpady beta ogranicza potencjał licznika GM
• Niski bieg własny
• skokowe wskazania przy słabych źródłach
• Cichy akustyczna sygnalizacja przyjętych kwantów przez licznik GM
• Ukryta w menu funkcja histogramu i podświetlania
• Podany zakres energetyczny pod licznik GM bez uwzględnienia obudowy

Dozymetr Radiation Monitor NR-950 PUDIBEI

Kolejną recenzją dozymetru z Chin jest jedna z wersji Radiation Monitora, miałem jako pierwszy testować NR-750, jednak sprzedawca do końca czasu na wysyłkę obiecywał, że zamówienie zostanie wysłane, niestety wysłane nie zostało i otrzymałem zwrot, było to shopee, kolejną niemiłą niespodzianką był zakup wersji NR-1050, sprzedawca stwierdził, że sprzedał go zbyt tanio i wymagał dopłaty 15$, ostatecznie też otrzymałem zwrot gotówki, wersję NR-950 nabyłem z wysyłką z Czech i dotarła dość szybko, pomijając fakt, że poleżał w na poczcie Polskiej 6 dni. Kupiłem także wersję NR-850 i w momencie pisania tej recenzji, nadal nie została wysłana.

Poszczególne wersję być może zbyt wiele się nie różnią, ale według producenta NR-750 nie posiada surowych jednostek CPS i CPM i inny licznik GM wewnątrz obudowy, wspomniano również o mniejszym zapotrzebowaniu na energię w wyższych modelach i precyzji wskazań:

• Model NR-750 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 15%
• Model NR-850 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 10%
• Model NR-900 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 5%
• Model NR-950 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 3%
• Model NR-1050 błąd statystyczny dla cezu-137 +/- 2%

Nie jestem co do tych wartości przekonany i ciężko mi uwierzyć w tak mały błąd statystyczny najwyższych modeli

Zestaw producenta prezentuje się następująco:

• Kartonowe pudełko
• instrukcja obsługi w języku Chińskim i Angielskim
• Certyfikat QC PASS
• Dozymetr

Brakuje tutaj etui, baterii, ale zważywszy na niską cenę urządzenia, można te braki zrozumieć.

Zestaw jaki otrzymujemy po zakupie dozymetru NR-950

Urządzenie nie jest szczególnie duże, jego wymiary to 135x70x24mm, obudowa jest nieźle wykonana, nie skrzypi, nie trzeszczy i jest porządnie spasowana, tworzywo sztuczne nie jest idealnej jakości, ale też nie można powiedzieć by było jakieś tandetne, nie mamy tutaj żadnego certyfikatu normy szczelności, mimo, że NR-950 zdaje się być dość szczelny. Urządzenie standardowo ma nałożoną folię, która po kilku dniach sama schodzi z obudowy, szybka chroniąca ekran łatwo się rysuje, więc polecam zastosować własną folię dobrej jakości. Wyświetlacz jest odpowiednio oddalony względem wspomnianej szybki, przypadkowe uderzenie nie powinno skończyć się wylaniem. Zakres temperatur w jakich dozymetr może pracować to -10°C do 45°C, brak więc zastrzeżeń. Przyciski membranowe na przednim panelu działają poprawnie, mają wyczuwalny, miękki cichy klik.

w dozymetrze zastosowano wyświetlacz monochromatyczny TFT z możliwość włączenia jego podświetlenia, takie rozwiązanie jest energooszczędne, dające poza tym idealną widoczność w słońcu, a po zmroku możemy skorzystać ze wspomnianego podświetlenia.

Za zasilanie odpowiadają dwie baterie R6, najlepiej korzystać z alkalicznych, bądź akumulatorków, czas pracy na jednym zestawie wynosi około 400h i jest do dobry wynik, niestety zabrakło tutaj portu micro USB, bądź USB typu C, który byłby przydatny podczas używania akumulatorków i ładowania ich w podróży powerbankiem. Wyświetlacz wskazuje poziom zużycia zasilania poprzez ikonę baterii.

Dozymetr został przystosowany do pomiaru promieniowania rentgenowskiego, czyli x-ray, kwantów gamma i rozpadów beta o wysokiej energii, stąd też wynik prezentowany na wyświetlaczu jest ich składową, brak tutaj filtra wyrównującego charakterystykę energetyczną. Zakres mierzonych energii dość standardowy od 50 keV do 1.5 MeV, zakres pomiarowy natomiast od 0.01 µSv/h do 1000 µSv/h, gdzie w nawiasie podano wartość 10 mSv/h jako maksimum, nie wiem jak to rozumieć, czy zakres jednak kończy się na 10000 µSv/h, a może to po prostu błąd w instrukcji. Sercem NR-950 jest szklany Chiński licznik GM typu J305 o długości 107mm, jest to lepszy odpowiednik popularnego M4011, którego długość wynosi 90mm, jako, że obudowa jest szczelna, a z tyłu brak otworów względem zamontowanego licznika GM, nie musiano go zabezpieczać przed promieniami UV. Oczywiście jak każdy dozymetr wyposażony w typowy licznik GM, tak i w tym przypadku dozymetr wzorcowany był pod jeden wybrany izotop, w tym przypadku Cez-137 i nie posiada kompensacji energetycznej mocy dawki podczas pomiaru, stąd też jedynym ratunkiem są surowe jednostki i świadomość jaki nuklid obecnie jest przez nas mierzony, ale jest to typowe dla większości dozymetrów, wyjątkiem są mierniki scyntylacyjne, ale też nie wszystkie.

Algorytm pomiaru i jego dynamika to obecnie najlepsze rozwiązanie jakie miałem okazję testować w chińskich dozymetrach, czas uśredniania wyniku jest odpowiedni, a sam algorytm kasujący wynik przy gwałtownym wzroście lub spadku promieniowania jest idealnym rozwiązaniem, znanym z droższych dozymetrów.

Spójrzmy na informacje jakie znalazły się na wyświetlaczu podczas pomiaru:

• Obecna moc dawki w µSv/h, µGy/h bądź  mR/h, ewentualnie do wyboru surowe jednostki CPM, bądź CPS
• Dawka przyjęta wyłącznie w jednostkach  µSv
• Data wskazująca od kiedy liczona jest dawka przyjęta
• Czas
• Ustalony alarm dla mocy dawki
• Ustalony alarm dla dawki przyjętej
• Stan zużycia baterii

Jak widzimy, wyświetlacz pomieścił sporo informacji, szkoda, że przyciski strzałek nie wykorzystano do skakania między ekranami, zabrakło tutaj histogramu czy innych dodatkowych ekranów informacyjnych o średniej pomiarowej czy najwyższej zarejestrowanej wartości.

Dostępne opcję:

• Setting Unit – do wyboru jednostka pomiarowa  µSv/h,  µGy/h, mR/h, CPM, CPS
• Setting Alarm – Dose Alarm dla ustawień alarmu dawkomierza, Rate Alarm dla mocy dawki i Delete Dose dla kasowania przyjętej dawki, tą opcję należy użyć po pierwszej zmianie daty by pozbyć się wyświetlanego 2099 roku.
• System Clock – Czas i data, tutaj dziwna sprawa, wartości te resetują się po wyłączeniu dozymetru, być może są ustawienia wyłącznie dla dawkomierza, ewentualnie błąd oprogramowania
• Alarm Mode – Ustawienia alarmu, mamy do wyboru akustyczny, wizualny i wibracyjny, możemy również ustawić aktywny każdy z nich
• Setting Disp – Ustawienia wyświetlacza, czyli zmiana języka z Chińskiego na Angielski i kontrastu wyświetlacza

Na tym koniec ustawień, cieszy możliwość skorzystania z surowych jednostek i alarm przekroczenia mocy dawki, bądź dawki przyjętej, szkoda jednak, że zabrakło możliwości aktywacji dźwięku przyjętych kwantów, nie uświadczymy tutaj klasycznego terkotania po przybliżeniu dozymetru do źródła promieniowania, czy pracy podczas uśpienia wyświetlacza.

Podczas pomiarów dozymetr sprawdzał się bardzo dobrze, wynik jest uśredniany, a dynamika pomiaru wychodzi poza standardy dozymetrów made in China, reakcja na źródła promieniowania jest natychmiastowa, a poza tym szybko uzyskujemy przybliżony wynik, który często okazuje trafny, poza tym NR-950 bez problemu reagował na szkło uranowe, płytki podłogowe czy umywalkę w łazience, więc na lekko aktywne obiekty w naszym otoczeniu. Bolączką jest wcześniej wspomniany brak okna pomiarowego, na przeszkodzie stoi tworzywo sztuczne obudowy jak i brak naniesionego znaku plusa dla środka czułości licznika GM.

NR-950 podczas pomiary patery ceramicznej barwionej solami uranu

Wykonałem test porównawczy wskazań wybierając Chińskie urządzenia pomiarowe, ale nie tylko, sprawdźmy jak wypada czułość NR-950 przy innych dozymetrach w podobnej cenie, ale i droższych.

* Kliknij w tabelkę aby ją powiększyć

Test wskazał po pierwsze, że jest to najczulszy Chiński dozymetr jaki do tej pory miałem okazję testować, pokonuje bez problemu BR-6, BR-9C, HFS-10 i kb6011, wyniki często ma dość podobne do GMC-500, GMC-300E v4 i TI-J4020, ale nadal przegrywa z klasycznym licznikiem GM SBM-20.

Podsumowując, dozymetr generalnie jest dość udany, posiada świetny algorytm i dynamikę pomiaru, czułość na poziomie GMC-500, jednak nadal w tyle za SBM-20, jednak przez kilka swoich braków takich jak brak akustycznej sygnalizacji zliczania, może niektórych zniechęcić. Cena jednak przemawia na korzyść, a do domowych zastosowań sprawdzi się bardzo dobrze.

Plusy:

• Niska cena
• Świetny algorytm pomiarowy zwiększający dynamikę
• Funkcja dawkomierza
• Proste zasilanie przed dwie baterie R6
• Energooszczędny
• Możliwość podświetlenia wyświetlacza
• Niezły zakres pomiarowy
• Dobra czułość jak na Chiński dozymetr
• Porządne wykonanie
• Funkcja alarmu akustycznego, wizualnego i wibracyjnego dla mocy dawki i dawki przyjętej

Minusy:

• Biedny zestaw producenta
• Brak okienka dla cząstek beta
• Dość mało opcji konfiguracyjnych
• Niewykorzystany potencjał dużej ilości przycisków
• Problemy z resetującym się zegarem
• Brak akustycznej sygnalizacji przyjętych cząstek radioaktywnych
• Brak możliwości ładowania w przypadku użycia akumulatorków
• Brak łączności z PC
• Brak filtra gamma wyrównującego charakterystykę energetyczną (pomiar jest składową kwantów gamma i rozpadów beta)

Personal Gamma Radiation Dosimeter ECOTEST CARD DKG-21

Kolejny raz mam okazję przedstawić wam bardzo ciekawe urządzenie Ukraińskiego producenta Ecotest, Dozymetry DKG-21 zostały także w 2011 roku przekazane Japonii w charakterze pomocy humanitarnej do celów likwidacji skutków awarii na EA Fukushima.

Dozymetr ten jak i inne można nabyć bezpośrednio u producenta Ecotest

Zestaw producenta obejmuje:

• Dozymetr DKG-21
• Kartonowe pudełko
• Akumulatorek LIR2450 3,7V
• Ładowarkę Micro USB
• Instrukcję obsługi
• Etui z możliwością zaczepienia
• USB IrDA adapter (opcjonalnie)
• Oprogramowanie na płycie (opcjonalnie)

Zestaw bardzo dobrze przemyślany, generalnie nie brakuje niczego, może jedynie gumowego case znanego z DoseRae 2, więc ogólnie zestaw jak najbardziej na plus.

Komplet jaki otrzymujemy po zakupie EcotestCARD DKG-21

Dozymetr jest bardzo malutki, jego wielkość można przyrównać do karty płatniczej, pomijając oczywiście grubość, która jak na urządzenie pomiarowe jest również bardzo mała, wymiary urządzenia to 86 mm x 54 mm x 9 mm. Wykonanie stoi na dobrym poziomie, tworzywo sztuczne jest dobrej jakości, a obudowa nie trzeszczy i nie skrzypi przy nacisku, natomiast wyświetlacz posiada dodatkowe zabezpieczenie w postaci folii, niestety folia ta nie ma gładkiej powierzchni i zaburza lekko widoczność wskazań, poza tym do kontroli urządzenia wystarczą dwa przyciski, są wygodne w użyciu o wyczuwalnym kliku, a reakcja dozymetru jest natychmiastowa. Tył urządzenia posiada oznaczenie plusa dla środka czułości licznika GM wewnątrz obudowy. DKG-21 posiada certyfikat IP31, który przewiduje szczelność na wnikaniem do urządzenia ciał obcych o średnicy minimum 2,5 mm i ochronę przed padającymi kroplami wody, tak więc podczas ekstremalnych warunków nadal zaleca się korzystanie z woreczka strunowego. Zdecydowanym atutem jest zakres akceptowalnych temperatur w których może pracować nasze maleństwo, nie jest dla niego problemem mróz -20°C czy upał +50°C.

Wyświetlacz jaki zastosowano w Ecotest CARD jest dokładnie tym samym stosowanym w Ecotest VIP i Terra-P, czyli łączący te same pozytywy, jest energooszczędny, zapewnia idealną widoczność nawet w słońcu, niestety nie posiada możliwości podświetlania co może być problemem po zmroku.

Za zasilanie odpowiada akumulatorek LIR2450 o napięciu 3,7V, ewentualnie można użyć także baterii typu CR2450. Dołączoną baterię można ładować poprzez port micro USb, tutaj także bez problemu może sprawdzić się powerbank czy laptop, czas pracy na w pełni naładowanym akumulatorku wynosi zaskakujące 3000h, jest to wręcz świetny wynik, ukazujący jak bardzo można stworzyć energooszczędne i małe urządzenie pomiarowe. Wymiana baterii wymaga śrubokręta, tak więc zalecam po prostu korzystać z ładowarki.

Poziom promieniowania jonizującego koło Pałacu Kultury

DKG-21 został przystosowany do ustalania mocy dawki gamma w szerokim zakresie pomiarowym od 0.01 μSv/h aż po 1 Sv/h! Zakres można uznać wręcz za niesamowity, dokonamy pomiaru tła naturalnego aż po dawki zagrażające życiu, takiego zakresu nie sposób zapełnić. Zastanawiający jest natomiast użyty licznik GM, zdaje się, że jest to SBM-10, bądź SBM-21, ale spoglądając na zakres mierzonych energii od 0.05 MeV aż po 6.00 MeV nie jest to pewna informacja i niestety instrukcja nie zdradza nam tego sekretu, a nie zamierzam otwierać urządzenia z fabryczną plombą. Specyfikację można uznać za wzorową, jednak pamiętajmy o braku kompensacji energetycznej dla mierzonego źródła promieniowania, na wynik nie ma wpływu energia nuklidu, a surowy przelicznik cps/cpm na µSv/h uwzględniając izotop cezu-137 i Co-60 użytego do wzorcowania urządzenia, natomiast błąd wskazań mocy dawki np dla Am-241 wynosi nie więcej niż 70% ze względu na niższą energię kwantów gamma.

Podczas pomiarów urządzenie sprawdzało się bardzo dobrze, reakcja na źródła promieniowania jest wręcz natychmiastowa, algorytm, który umożliwia szybkie skasowanie zabranych danych pomiarowych podczas wyższego skoku promieniowania sprawdza się wzorowo. Sam proces uśredniania działa bardzo dobrze, migający kropka oznacza, że wyświetlany wynik jest jeszcze nie pewny i obarczony wyższym możliwym błędem statystycznym.

EcotestCARD DKG-21 podczas pomiaru butelki z ceramiki uranowej

Dostępne tryby dozymetru:

• Moc dawki gamma w jednostkach µSv/h bądź Sv/h
• Funkcja dawkomierza w zakresie mierzonej dawki przyjętej H_P(10) od 0.001 mSv do 9999 mSv
• Zegarek
• funkcja budzika

Opcje jakie oferuje Dozymetr DKG-21:

• Konfigurowalny alarm przekroczenia mocy dawki w całym zakresie pomiarowym z dokładnością do 0.01 μSv/h
• Konfigurowalny alarm przekroczenia dawki przyjętej w całym zakresie z dokładnością do 0.001 mSv
• Aktywację portu IrDA dla przesłania zabranych danych pomiarowych w rozdzielczości zapisu od 5 minut do 255

Alarm wydaje donośny akustyczny sygnał i błyski diody, nie ma szans by go nie usłyszeć, czy nie zauważyć.

Szkoda, że zastosowano tutaj port IrDA, który jest już rzadko spotykany i wymaga dokupienia dodatkowego adaptera USB to IrDA, znacznie lepszym rozwiązaniem byłby bluetooth.

Dozymetr można całkowicie wyłączyć wedle uznania, ale ciekawą funkcją jest jego wygaszanie, wyświetlacz wówczas nie wskazuje nic, ale jeśli tylko moc dawki gamma lub przyjętej dawki przekroczy ustawiony próg alarmowy, dozymetr się wybudzi i zaalarmuje, podobnie jak ma to miejsce w Ecotest VIP czy Terra-P opisywanych wcześniej.

Wróćmy jeszcze na chwilę do samego wyglądu DKG-21, na pewno nie tylko mi od razu kojarzy się bardzo podobny DoseRae 2, ona urządzenia posiadają bardzo podobne gabaryty, jednak na tym kończą się ich różnice, gdyż DKG-21 wyposażono w miniaturowy licznik GM, gdy DoseRae 2 korzysta z licznika scyntylacyjnego i diody PIN dla wyższych zakresów.

Wykonałem także porównanie wskazań dla mocy dawki gamma, jednak miejmy na uwadze, że zastosowano tutaj miniaturowy licznik GM, stąd też dla typowych źródeł promieniowania wskazania mogą się znacząco różnic względem znacznie większych powierzchni pomiarowych, natomiast różnica ta by nie występowała znacząco przy pomiarze mocny źródeł, czy dużych miejscowych skażeń, a tym bardziej jakbyśmy trzymali dozymetr w ręku. Zważywszy na szeroki zakres mierzonych energii i czułość już od 50 keV, dozymetr powinien także reagować na kwanty gamma o niskiej energii. Sprzęt jaki wybrałem do pomiaru znacząco się od siebie różni powierzchnią pomiarową, użytego detektora do pomiaru promieniowania i zakresem mierzonych energii.

* Kliknij obrazek aby go powiększyć

Zacznijmy od tego, że DKG-21 reaguje także na rozpady beta, ale częste wyższe wyniki względem innych urządzeń pomiarowych są ze względu na użycie miniaturowego licznika GM jak i również szerokiego zakresu mierzonych energii i częściowa czułość na cząstki beta, dozymetr przystosowano do noszenia przy sobie i zbierania dawki przyjętej, ale okazuje się, że jednak może sprawdzić się również w wielu innych sytuacjach. Największy rozstrzał wskazań mamy podczas pomiaru źródełka Sr90, gdzie Automess 6150AD6 i DRG-01T1 pokazują jak mocny filtr i ekranowanie licznika/liczników GM zastosowano, ciekawostką natomiast jest przybliżony wynik w tym wypadku DKG-21 i DoseRae 2.

Podsumowując, osobiście jestem bardzo zadowolony z tego urządzenia, jest małe, posiada szeroki zakres pomiarowy i mierzonych energii, działa bardzo długo po naładowaniu, zapisuje dane pomiarowe, zbiera dawkę przyjętą, a poza tym może działać w trybie uśpienia, natomiast minusów ciężko się tutaj doszukać, na pewno jest nim port IrDA zamiast bluetooth i ewentualnie wysoka cena, ale w sumie za jakość się płaci. Urządzenie śmiało można polecić do większości zastosowań, reaguje na minimalne skażenia czy radioaktywne przedmioty, bądź wyroby.

Plusy:

• Małe wymiary i porządne wykonanie.
• Bardzo długi czas pracy na w pełni naładowanej baterii (do 3000h).
• Szeroki zakres pomiarowy do 1 Sv/h
• Szeroki zakres mierzonych energii
• Funkcja zliczania dawki przyjętej
• Programowalny alarm dla mocy dawki i dawki przyjętej
• Głośny alarm akustyczny
• Funkcja zegarka z budzikiem
• Dobra czułość
• Świetny algorytm uśredniania i reagowania na skoki promieniowania
• Zapis danych pomiarowych
• Okresowe automatyczne testowanie baterii i licznika GM

Minusy:

• Łączność tylko przez port IrDA
• Oprogramowanie PDC ECOMONITOR i adapter IrDA jest dodatkowo płatny
• Brak gumowego case w zestawie

Dozymetr Licznik Geigera ECOTEST TERRA-P

W końcu nadeszła ta chwila, wiele osób pytało mnie o recenzję podstawowej żółtej wersji Terry i tym razem mam okazję wam przedstawić jej solidny test, a w moje ręce wpadła bardzo rzadko spotykana wersja na rynek Japoński.

Recenzja modelu ECOTEST TERRA MKS-05 Bluetooth znajduje się TUTAJ

Producentem jest Ukraińska marka ECOTEST produkująca sprzęt pomiarowy bardzo dobrej jakości, a recenzowany dozymetr jest już czwartym urządzenie jakie udało mi się nabyć ich produkcji.

W zestawie producenta znajduje się:

• Pudełko kartonowe
• Dozymetr TERRA-P
• Etui z szybką i zaczepem do paska
• Instrukcja obsługi
• Dwie alkaliczne baterie R3

Zestaw obejmuje wszystko to co być w nim powinno, nie mam żadnych zastrzeżeń.

Wszystko co znajdziemy w pudełku z Terra-P

Obudowa w pełni jest z tworzywa sztucznego, którego jakość jest bardzo dobra, to ten sam poziom jaki oferuje Terra MKS-05 Bluetooth, spasowanie jest bardzo dobre, nic nie skrzypi, nie trzeszczy nawet przy mocnym ściśnięciu, niestety między klawiszami możemy dojrzeć małe otwory, jednak urządzenie posiada certyfikat IP20, który przewiduje między innymi ochronę przed obcymi ciałami stałymi o minimalnej średnicy 12,5 mm i większej. Szybka nie zbiera łatwo rys, jednak mimo wszystko można pomyśleć o folii ochronnej stosowanej do telefonów, wystarczy ją odpowiednią dociąć lub ewentualnie zostawić tą fabryczną, która przylega dość nieźle. Sam dozymetr nie jest duży i świetnie leży w dłoni, jego wymiary to 55mm x 26mm x 120mm przy wadze około 200g. Zakres temperatur w jakich TERRA-P może pracować zaczyna się od mrozu -10°С kończąc na upale +50°С. Dwa przyciski obsługuje się całkiem wygodnie, a obsługa po zapoznaniu z instrukcją intuicyjna.

Wyświetlacz zastosowano graficzny, czyli bardzo energooszczędny, zapewniający idealną widoczność nawet w słońcu, niestety jednak ta podstawowa wersja Terry nie posiada możliwości podświetlenia wskazań, więc w ciemności pozostaje nam latarka. Sam wyświetlacz jest mały i nie wyświetla zbyt wielu informacji.

Wyświetlacz zapewnia idealną widoczność nawet w słońcu

Za zasilanie odpowiadają dwie baterie typu R3, czyli mniejsze „paluszki”, czas pracy na nowych ogniwach wynosi około 6000h, co jest wręcz niesamowitym wynikiem, który pozwala generalnie zapomnieć o potrzebie wymiany baterii na bardzo długi czas, o stanie zużycia zasilania informuje nas czterosłupkowa grafika, a gdy baterie są już zbyt słabe, dozymetr wydaje cykliczny pisk. Sam proces wymiany baterii jest prosty, przesuwana klapka na zatrzask, nie wymaga żadnych dodatkowych narzędzi do demontażu. Zalecam korzystać z baterii alkalicznych, akumulatorki nie mają tutaj większego sensu, gdyż Terra-P jest bardzo energooszczędna.

Terra-P została wyposażona w klasyczny i sprawdzony licznik GM typu SBM-20, co ciekawe, po zdjęciu filtra gamma, ukazuje nam się ołowiany ekran z wycięciem, ale nie ujrzymy gołego licznika, gdyż część odkryta posiada dodatkową folię, brak takiego rozwiązania w czarnej wersji MKS-05 Bluetooth, odłóżmy to jednak w tej chwili na bok, wrócimy do tematu podczas testu pomiarowych.

Filtr gamma za pierwszy razem sprawił mi problemy, ciężko było go zdjąć, pomógł dopiero śrubokręt, na szczęście było to jednorazowe, za drugim razem mogłem go zdjąć bez problemów, należy jednak uważać na plastikowe zaczepy, które lubią pękać, zalecam zdejmować go ostrożnie. Sam filtr posiada kawałek wyciętej ołowianej blaszki, sprawdzimy później jak sprawdza się w to w teorii, ale biorąc pod uwagę identyczną budowę, mogę wywnioskować, że tak jak MKS-05 bt, będzie częściowo wykrywać rozpady beta, nawet gdy filtr będzie założony.

Zakres pomiarowy nie wzbudza żadnych zastrzeżeń, dokonamy pomiaru promieniowania tła naturalnego od 0.01 μSv/h do 999 μSv/h, w tym miejscu ważna informacja, dozymetr jest w stanie również przebić te wartości, mierząc dalej, pomiar taki jest podobno obarczony większym błędem wskazań, sprawdzimy to jednak potem przy pomocy MKS-05 bt z zakresem do 10 mSv/h (9999μSv/h). Zakres mierzonych energii zaczyna się od 0.05 MeV a kończy na 3.00 MeV, czyli dość typowo, bez żadnych zastrzeżeń. Urządzenie przystosowano do pomiaru mocy dawki gamma, ale także i aktywności rozpadów beta po zdjęciu filtra gamma, niestety zabrakło oddzielnych jednostek dla cząstek beta, jesteśmy skazani wyłącznie na jednostki μSv/h. Proces wzorcowania odbył się przy pomocy izotopu Cezu-137, więc wyświetlany wynik mocy dawki gamma zawsze odnosi się do energii tego nuklidu, oczywiście brak tutaj kompensacji energetycznej tyczy się to każdego dozymetru wyposażonego w licznik Geigera.

Terra-P podczas pomiaru kryształowego medalionu z dodatkiem toru-232

Każdy kwant gamma lub cząstka beta generuje akustyczną sygnalizację w postaci piknięcia, bardzo lubiana opcja chyba przez wszystkich, oczywiście dźwięk ten też można bez problemu całkowicie wyłączyć.

Dostępne tryby Terry-P:

• Pomiar mocy dawki gamma
• Funkcja dawkomierza w zakresie od 0.001 mSv do 9.999 mSv
• Zegarek
• Budzik
• Konfigurowalny próg alarmu od 0.01μSv/h do 9.99 μSv/h (alarm jest głośny i dobrze słyszalny)

Funkcja dawkomierza jest ciekawym dodatkiem, gdy ustawiony mamy próg alarmu, dozymetr po kilku minutach przechodzi w tryb uśpienia, jednak nadal dokonuje pomiaru i zbiera dawkę ekspozycji, tak więc może służyć jako monitor promieniowania w domu przy ustawionym niskim progu alarmowym lub jako dawkomierz, który będzie informować nas jaką dawkę promieniowania już przyjęliśmy. Jeśli nie chcemy by nasza Terra-P przechodziła w tryb uśpienia, należy próg alarmu przestawić na 0.00, szkoda jednak, że ustawienia te kasują się po wyłączeniu dozymetru ustawiając próg alarmu na standardowy 0.30.

Dozymetr nie oferuje jakoś szczególnie dużo opcji, brak tutaj surowych jednostek CPM, bądź CPS, możemy także zapomnieć o łączności z PC.

Podczas pomiarów urządzenie sprawdza się dobrze, posiada dobry algorytm uśredniania wyniku, w momencie gdzie wskazania na wyświetlaczu migają, jest to oznaką, że nie zebrano jeszcze wystarczających danych pomiarowych i wynik może być obarczony dość sporym błędem statystycznym, a podczas skoku promieniowania, poprzednie dane pomiarowe są kasowane by szybko podać nam przybliżony aktualny poziom promieniowania.

Wykonałem testy porównawcze, jako pierwsze dla mocy dawki gamma, tutaj warto również spojrzeć na wyniki dozymetru Terra MKS-05 bt, który posiada ten sam filtra gamma i licznik GM.

Po pierwsze, filtr w Terra-P względem wersji MKS-03 BT jest jakby gorzej wykonany, nadal jednak nie jest tragicznie, co prawda częściowo rozpady beta dostają się do licznika GM gdy założony jest filtr, ale wynik zazwyczaj jest tylko częściowo zawyżony, najgorzej jednak sytuacja wygląda gdy mierzyłem spodek z polewą uranową, gdzie w idealnie ekranowanym filtrze gamma wynik był delikatnie wyższy, a w Terra dobijał powyżej 4 μSv/h.

Drugim testem jest czułość na rozpady beta, wybrałem oczywiście dość podobne konstrukcje, wykorzystujące cylindryczne liczniki GM.

Terra-P notuje zazwyczaj niższe wyniki względem wersji MKS-05, a wszystko zapewne ze względu na dodatkowe ekranowanie licznika folią aluminiową. Radex RD1212 BT w tym zestawieniu wykazuje najwyższą czułość, mimo braku okienka dla licznika GM, ale dzięki zastosowaniu cieńszej warstwy tworzywa sztucznego w obrębie powierzchni czynnej licznika GM, gdy w Terra-P i Terra MKS-05 cały jest ekranowany ołowiem z wyciętym otworem dla okienka filtra gamma.

Podsumowując, oczywiście z czystym sumieniem mogę polecić tą podstawową wersję Terry, została całkiem nieźle wykonana, potrafi pracować bardzo długo na dwóch bateriach R3, a jej czułość wystarczy do większości zastosowań, tym bardziej zakres pomiarowy przebijający ten podany w specyfikacji urządzenia, minusem może być natomiast brak surowych jednostek CPS, CPM, bądź przynajmniej cm²×min dla rozpadów beta, nie możemy także liczyć tutaj na łączność z komputerem. Jeśli szukamy dozymetr do zastosowań domowych, bądź na wycieczkę do Czarnobyla, będzie to dobry wybór.

Plusy:

• Bardzo długi czas pracy na dwóch alkalicznych bateriach R3
• Zakres pomiarowy znacznie szerszy niż wskazuje specyfikacja
• Prosta i intuicyjna obsługa
• Akustyczna sygnalizacja przyjętych rozpadów
• Wyświetlacz idealnie widoczny w słońcu
• Korzystna cena dozymetru
• Bardzo fajne etui w komplecie
• Funkcja alarmu przekroczenia poziomu promieniowania
• Dobrze działająca funkcja dawkomierza
• Praca dozymetru w trybie uśpienia, może służyć jako stały monitor promieniowania w domu, który zaalarmuje w razie potrzeby

Minusy:

• Filtr narażony na wyłamywanie zaczepów
• Filtr częściowo przepuszcza rozpady beta
• Brak jednostek dla rozpadów beta
• Brak surowych jednostek CPS i CPM
• Klapka baterii lekko wystaje u dołu dozymetru
• Dosyć mała ilość opcji konfiguracyjnych